Để đánh dấu Ngày thế giới Phòng, chống đuối nước lần đầu tiên, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Tổ chức Y tế thế giới và Tổ chức Vận động Chính sách Y tế toàn cầu cùng nhấn mạnh hậu quả nghiêm trọng và sâu sắc của đuối nước đối với gia đình và cộng đồng, từ đó kêu gọi sự phối hợp đa ngành cho các giải pháp cứu sống sinh mạng.
Trong thập kỉ vừa qua, đuối nước cướp đi sinh mạng của hơn 2,5 triệu người trên toàn cầu. Theo ước tính, mỗi năm đã có 236.000 người tử vong do đuối nước và đuối nước là một trong mười nguyên nhân gây tử vong hàng đầu cho trẻ em từ 5 đến14 tuổi. Hơn 90% các tai nạn đuối nước xảy ra tại các quốc gia có thu nhập trung bình và thấp. Nhưng con số nghiêm trọng này còn chưa bao gồm số tử vong do thảm họa, thiên tai và tai nạn giao thông đường thủy.
Ở Việt Nam, để giảm thiểu tai nạn đuối nước trẻ em, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 234 phê duyệt Chương trình phòng, chống tai nạn, thương tích trẻ em giai đoạn 2016-2020; ban hành Chỉ thị 17 về việc tăng cường chỉ đạo, thực hiện phòng, chống tai nạn, thương tích và đuối nước cho học sinh, trẻ em. Từ năm 2016 đến nay, các Bộ: Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Lao động, Thương binh và Xã hội; Giáo dục và Đào tạo; Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh… đã phối hợp chỉ đạo, hướng dẫn các tỉnh/thành phố trong cả nước tùy theo điều kiện thực tiễn của đơn vị xây dựng kế hoạch triển khai công tác phòng, chống tai nạn đuối nước trẻ em trên địa bàn. Kết quả triển khai, tỷ lệ trẻ em học bơi và biết bơi tăng nhanh từ dưới 30% trong năm 2016 lên khoảng 35% trong năm 2019. Tỷ lệ tử vong do đuối nước năm 2015 là trên 3.000 thanh thiếu nhi đã giảm dần xuống dưới 2.000 em trong năm 2018-2019. Như vậy, việc dạy trẻ em biết bơi đã góp phần làm giảm rõ rệt tình trạng đuối nước trẻ em. Tuy nhiên, thực trạng đuối nước như hiện nay vẫn còn nhiều, đặc biệt là trẻ em biết bơi giỏi vẫn đuối nước, tình trạng đuối nước tập thể rất thương tâm liên tiếp xảy ra trong dịp tết và kỳ nghỉ Hè.
Để xây dựng một môi trường bơi an toàn cho mọi lứa tuổi học sinh, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng chương trình dạy bơi an toàn, phòng chống đuối nước. Về chương trình chính khóa, Bộ Giáo dục và đào tạo đã ban hành Chương trình giáo dục phổ thông 2018, với môn bơi nằm trong chương trình giáo dục thể chất.
Bộ cũng ban hành và xây dựng để đào tạo bơi lội trong một số hoạt động ngoại khóa, giáo dục kỹ năng sống và phối hợp với Tổng cục Thể dục thể thao để tổ chức đào tạo giáo viên, học sinh nhằm mang lại kỹ năng bơi an toàn cho các em. Sau 5 năm triển khai chương trình, đến nay đã có 63/63 tỉnh, thành triển khai Chương trình phòng, chống tai nạn, thương tích, đuối nước trẻ em trên địa bàn. Công tác thông tin, tuyên truyền được đẩy mạnh thông qua nhiều hình thức đã thu hút sự quan tâm của toàn xã hội.
Ảnh minh họa
Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Hà cho biết: “Phòng, chống đuối nước trẻ em luôn là một trong những ưu tiên hàng đầu trong Kế hoạch hành động quốc gia phòng, chống tai nạn, thương tích trẻ em". Hệ thống khung pháp lý liên quan đến công tác phòng, chống đuối nước trẻ em ngày càng hoàn thiện. Ngày 19/7/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1248/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình phòng, chống tai nạn, thương tích trẻ em giai đoạn 2021-2030 với mục tiêu giảm 20% số trẻ tử vong do đuối nước. Những can thiệp dựa trên bằng chứng như đào tạo dạy bơi an toàn và kĩ năng an toàn trong môi trường nước sẽ được áp dụng triển khai trên toàn quốc.
Thứ trưởng cũng nhấn mạnh tới trách nhiệm của những cá nhân, gia đình đối với việc phòng chống tai nạn thương tích đối với trẻ em. Thực tế chứng minh, có rất nhiều nguyên nhân tiềm ẩn dẫn tới tai nạn thương tích trẻ em xung quanh môi trường sống của trẻ. Bên cạnh đó, còn rất nhiều thách thức trong đào tạo kỹ năng, tạo môi trường an toàn cho trẻ.
Để vượt qua những thách thức, đồng thời phát huy những thành quả đã làm được trong giai đoạn vừa rồi, thực hiện tốt những mục tiêu được giao, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã và đang phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành liên quan và chính quyền địa phương để thực hiện các biện pháp đảm bảo môi trường sống an toàn, phòng, chống tai nạn thương tích trẻ em và phòng, chống đuối nước trẻ em. Đồng thời tăng cường giáo dục kỹ năng cho cha mẹ, và trẻ em các kỹ năng an toàn trong môi trường nước. Phối hợp với các đơn vị chức năng tổ chức thanh tra, kiểm tra giám sát để phát hiện và tránh những nguy cơ để bảo đảm an toàn cho trẻ em.
Nghị quyết của Đại Hội đồng Liên Hợp quốc về phòng, chống đuối nước không chỉ nhấn mạnh ảnh hưởng to lớn của đuối nước đến sự an toàn và sinh mạng của người dân mà còn tác động lớn đến sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia.
“Mất một đứa trẻ do đuối nước là một bi kịch mà gia đình phải gánh chịu, và không cha mẹ nào nên trải qua nỗi đau đó, không ai phải trải qua cả”, Tiến sĩ Kidong Park - Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam - cho biết. “Chính phủ và các đối tác đã có những giải pháp giảm tử vong do đuối nước, tuy nhiên ở cấp độ cộng đồng, chúng ta cũng cần nâng cao nhận thức của mỗi gia đình để bảo vệ con em mình khỏi đuối nước”.
Để tăng cường các chương trình phòng, chống đuối nước, các biện pháp can thiệp dựa trên bằng chứng, hiệu quả đã được triển khai phù hợp với bối cảnh tại Việt Nam. Cùng với sự hỗ trợ tài chính từ Quỹ Từ thiện Bloomberg và sự hỗ trợ kỹ thuật từ Tổ chức Y tế thế giới và Tổ chức Vận động chính sách y tế toàn cầu, chương trình phòng, chống đuối nước đã dạy bơi cho khoảng 14.000 trẻ em từ 6 đến 15 tuổi và dạy kỹ năng an toàn trong môi trường nước cho hơn 30.200 trẻ em tại 8 tỉnh có tỉ lệ trẻ em đuối nước cao nhất trên toàn quốc. Chương trình đã xây dựng các tài liệu hướng dẫn dạy bơi an toàn, dạy kỹ năng an toàn trong môi trường nước cho trẻ em và sẽ phổ biến trên toàn quốc.
Bà Đoàn Thu Huyền - Giám đốc Quốc gia của Tổ chức Vận động chính sách y tế toàn cầu, Hoa Kỳ - cho biết “Chúng tôi tự hào đồng hành triển khai một chương trình vô cùng ý nghĩa để góp phần đảm bảo sự sống còn của trẻ em khỏi tai nạn đuối nước. Chúng tôi mong muốn sẽ chuyển giao những kinh nghiệm của chương trình để áp dụng trên toàn quốc. Điều này rất cần sự đầu tư của chính quyền địa phương và chung tay của mỗi gia đình, cộng đồng”.
Mỗi gia đình tại Việt Nam đều có thể góp phần thiết thực để phòng, chống đuối nước bằng cách giám sát trẻ an toàn, dạy trẻ biết bơi và kỹ năng an toàn trong môi trường nước, tạo môi trường an toàn cho trẻ em tránh xa nguồn nước.
Lê Minh
