Đây là chuyến thăm chính thức nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào đầu tiên của Lãnh đạo chủ chốt Việt Nam trong Năm Đoàn kết Hữu nghị Việt Nam - Lào 2022; là chuyến thăm chính thức nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào đầu tiên của đồng chí Vương Đình Huệ trên cương vị Chủ tịch Quốc hội. Đối với Lào, đây là đoàn Chủ tịch Quốc hội đầu tiên của nước ngoài thăm chính thức Lào kể từ sau Đại hội XI Đảng Nhân dân cách mạng Lào cũng như sau Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa IX của Lào.
Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện giữa hai Đảng, hai nước tiếp tục được tăng cường, ngày càng gắn bó, tin cậy, giữ vai trò nòng cốt, định hướng tổng thể quan hệ song phương. Đặc biệt, hai nước đang có nhiều hoạt động cùng kỷ niệm 60 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao (5/9/1962-5/9/2022) và 45 năm Ngày ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác Việt Nam - Lào (18/7/1977-18/7/2022).
Tấm gương mẫu mực về sự gắn kết bền chặt
Việt Nam và Lào là hai nước láng giềng gần gũi, thân thiết, nhân dân hai nước có quan hệ hữu nghị truyền thống, thủy chung, gắn bó lâu đời. Tháng 7/1962, Việt Nam và Lào đã nhất trí thiết lập quan hệ ngoại giao, trở thành dấu mốc mới trong quan hệ giữa hai nước.
Mối quan hệ đoàn kết đặc biệt Việt Nam - Lào, do Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Kaysone Phomvihane và Chủ tịch Souphanouvong đặt nền móng, được các thế hệ lãnh đạo, nhân dân hai nước dày công vun đắp, là tấm gương mẫu mực về sự gắn kết thủy chung và son sắt giữa hai Đảng, hai dân tộc không ngừng đấu tranh vì độc lập, tự do, hòa bình và tiến bộ xã hội.
Tháng 2/2019, nhân dịp Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Phú Trọng thăm Lào, hai bên nhất trí nâng từ "quan hệ truyền thống" trở thành "quan hệ truyền thống vĩ đại". Đây là dấu mốc có ý nghĩa lịch sử quan trọng, tạo bước đột phá mới trong quan hệ hợp tác giữa hai nước.
60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 45 năm ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác giữa hai nước Việt Nam-Lào chính là giai đoạn thử thách quan hệ gắn bó bền chặt giữa hai nước.
Hợp tác giữa hai nước ngày càng phong phú, đa dạng, không ngừng được củng cố, nâng tầm cả về số lượng và chất lượng. Nhân dân Việt Nam và nhân dân Lào luôn chung sức đồng lòng, kề vai sát cánh trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, cũng như trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước ở mỗi nước.
Trong hợp tác kinh tế, Việt Nam hiện là một trong ba nhà đầu tư lớn nhất tại Lào. Để tăng cường hỗ trợ nhau cùng phát triển, hai nước đang thúc đẩy các dự án kết nối kinh tế và giao thông như: Dự án xây dựng tuyến cao tốc Vientiane - Hà Nội, Dự án tuyến đường sắt Khammuan - Vũng Áng...
Trong trao đổi thương mại, 3 tháng đầu năm 2022, kim ngạch thương mại song phương đạt hơn 400 triệu USD, tăng gần 20% so với cùng kỳ năm trước. Việt Nam có 1 dự án mới và 2 dự án điều chỉnh tăng vốn tại Lào với tổng vốn đăng ký trên 64 triệu USD.
Hợp tác giáo dục, đào tạo tiếp tục là lĩnh vực được hai nước ưu tiên, coi trọng. Để hỗ trợ Lào có đủ nguồn nhân lực chất lượng, phát triển đất nước, trong những năm qua, số lượng học bổng Việt Nam dành cho học sinh-sinh viên Lào ngày càng tăng và năm 2021, con số này đã lên tới 1.220 người.
Để hỗ trợ Lào phát triển lâu dài, Việt Nam cũng tạo điều kiện để Lào sử dụng cầu cảng Vũng Áng 1,2,3, giúp nước bạn thuận tiện trong việc vận chuyển xuất, nhập khẩu hàng hóa thông qua đường biển; viện trợ Lào xây dựng các công trình thiết yếu như trường học, bệnh viện, đường giao thông.
Đặc biệt, ngày 10/8/2021, Việt Nam đã chính thức bàn giao cho Lào công trình Tòa nhà Quốc hội mới sau 4 năm xây dựng. Đây là quà tặng của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam dành cho Đảng, Nhà nước và nhân dân Lào anh em. Tòa nhà Quốc hội mới đã được sử dụng để tổ chức Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa IX của Lào.
Chủ tịch Quốc hội Lào Xaysomphone Phomvihane nhấn mạnh công trình "là biểu tượng của mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, tình đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Lào trên tinh thần hạt gạo cắn đôi, cọng rau bẻ nửa".
Trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến phức tạp hiện nay, mối quan hệ đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai nước vẫn vững bền, ngày càng được củng cố và phát triển trên mọi lĩnh vực, tiếp tục đơm hoa, kết trái.
Ngày 18/10/2021, tại Nhà Quốc hội, thực hiện Thỏa thuận hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Quốc hội Lào trong việc trao đổi kinh nghiệm công tác chuyên môn giữa các Ủy ban của Quốc hội, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Việt Nam phối hợp với Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Lào tổ chức Hội thảo trực tuyến trao đổi kinh nghiệm xây dựng Luật Đo đạc và bản đồ, Luật Biên giới quốc gia.
Năm 2021 là năm diễn ra nhiều sự kiện quan trọng của cả hai nước. Tại Việt Nam, sau thành công của Đại hội Đảng lần thứ XIII đã diễn ra cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026; sớm kiện toàn các cơ quan lãnh đạo của Đảng và Nhà nước; xây dựng và tổ chức triển khai các Chương trình và Kế hoạch thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII.
Lào tổ chức thành công Đại hội XI Đảng Nhân dân Cách mạng Lào (1/2021) và bầu cử đại biểu Quốc hội Lào khóa IX (2/2021).
Đây cũng là năm đại dịch COVID-19 có nhiều diễn biến phức tạp, song Lãnh đạo cấp cao hai nước thường xuyên trao đổi dưới nhiều hình thức phù hợp (trực tuyến và trực tiếp), trong đó có chuyến thăm hữu nghị chính thức Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith (6/2021) và chuyến thăm hữu nghị, chính thức Lào của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc (8/2021).
Và cũng như trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước, khi cùng phải đối mặt với đại dịch toàn cầu, Việt Nam là quốc gia đầu tiên gửi chuyến bay đặc biệt, vận chuyển thiết bị y tế, chuyên gia cao cấp sang giúp Lào phòng, chống đợt dịch COVID-19 thứ hai.
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng, Chủ tịch Ủy ban phòng chống COVID-19 Lào, Kikeo Khaykhaphithoune nhấn mạnh: "Điều này không chỉ thể hiện sự quan tâm, lo lắng thực sự của Việt Nam đối với Lào, mà còn cho thấy sự giúp đỡ hết sức kịp thời và đúng lúc, đúng nhu cầu của Lào. Đây là tình bạn hiếm có, khó tìm trên thế giới".
Nhìn lại chặng đường lịch sử hào hùng đã qua, chúng ta vô cùng tự hào về mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào không ngừng phát triển và đơm hoa kết trái.
Phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong chuyến thăm hữu nghị chính thức Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith và Phu nhân cùng Đoàn cấp cao Lào từ ngày 28 đến 29/6/2021 đã khẳng định: "Mối quan hệ này đã trở thành quy luật phát triển, là nhân tố quan trọng bảo đảm thắng lợi của sự nghiệp cách mạng ở mỗi nước và là tài sản chung vô giá của hai Đảng, hai dân tộc mà thế hệ hôm nay cần giữ gìn, bảo vệ, vun đắp và truyền cho muôn đời con cháu mai sau".
Năm 2022 đánh dấu là “Năm đoàn kết hữu nghị Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam 2022” để kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 45 năm ký kết Hiệp ước hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Lào. Trong năm kỷ niệm trọng đại này, hai bên đã và đang phối hợp tổ chức tốt các hoạt động ý nghĩa, thiết thực; tiếp tục duy trì thường xuyên các chuyến thăm, tiếp xúc cấp cao trên tất cả các kênh; phối hợp triển khai nghiêm túc, hiệu quả các thỏa thuận đạt được tại Kỳ họp lần thứ 44 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam - Lào, nhất là Hiệp định về hợp tác song phương Việt Nam - Lào giai đoạn 2021-2025 và Thỏa thuận chiến lược hợp tác Việt Nam - Lào giai đoạn 2021-2030.
Nâng cao hiệu quả hơn nữa quan hệ hợp tác Quốc hội hai nước
Tự hào có những đóng góp quan trọng vào tổng thể quan hệ giữa hai nước; củng cố và phát huy mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào, trong những năm qua, quan hệ giữa Quốc hội hai nước tiếp tục được thúc đẩy triển khai đồng bộ, hiệu quả.
Hai bên duy trì trao đổi đoàn cấp cao, trao đổi kinh nghiệm công tác, giao lưu cấp Ủy ban, giữa các Nhóm Nghị sỹ hữu nghị hai nước; hợp tác chặt chẽ tại các diễn đàn liên nghị viện khu vực, quốc tế như: AIPA, IPU, APPF, ASEP, APF…
Quan hệ hợp tác giữa hai Quốc hội ngày càng đi vào chiều sâu, thiết thực và hiệu quả. Hai bên đã cùng nhau chia sẻ nhiều kinh nghiệm quan trọng trong công tác xây dựng pháp luật và triển khai nhiều hoạt động hợp tác đa dạng như trao đổi đoàn Lãnh đạo cấp cao và các cấp của hai Quốc hội; tổ chức hội thảo chuyên đề có nội dung chuyên môn sâu, thiết thực đối với hoạt động của Quốc hội hai nước; phối hợp giám sát các thỏa thuận đã được ký kết giữa hai nước.
Trên cơ sở Thỏa thuận cấp cao Việt Nam - Lào năm 2021, thỏa thuận hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Quốc hội Lào năm 2017, Quốc hội Việt Nam đang triển khai các hoạt động nhằm hiện thực hóa các Thỏa thuận này.
Cùng với duy trì trao đổi đoàn, hai bên tiến hành giám sát chung hiệu quả chuyên đề "Tình hình thực hiện Thỏa thuận giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Lào về việc giải quyết vấn đề người di cư tự do và kết hôn không giá thú trong vùng biên giới hai nước", tạo hiệu ứng đồng thuận trong cán bộ, nhân dân tại các địa phương giáp biên giới.
Các cơ quan Quốc hội hai nước tổ chức hội thảo chuyên đề về hoạt động của các cơ quan cũng như việc trao đổi kinh nghiệm giữa Hội đồng nhân dân của các địa phương.
Trong nhiệm kỳ Quốc hội Việt Nam khóa XIV và Quốc hội Lào khóa VIII, hai Quốc hội đã phối hợp tổ chức 8 hội thảo chuyên đề, trong đó có 4 hội thảo do Chủ tịch Quốc hội hai nước đồng chủ trì. Quốc hội Việt Nam khóa XV và khóa IX của Lào đã tổ chức 1 hội thảo cấp Ủy ban tháng 10/2021.
Trong bối cảnh đại dịch COVID-19, Lãnh đạo Quốc hội hai nước vẫn thường xuyên trao đổi, tiếp xúc với những hình thức linh hoạt.
Ngày 7/5/2020, Chủ tịch Quốc hội khóa XIV Nguyễn Thị Kim Ngân điện đàm với Chủ tịch Quốc hội Lào về quan hệ giữa hai Quốc hội và thúc đẩy dự án xây dựng Nhà Quốc hội Lào - món quà của Đảng, Nhà nước Việt Nam tặng Đảng, Nhà nước, nhân dân Lào.
Ngày 2/4/2021, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điện đàm với Chủ tịch Quốc hội Lào Xaysomphone Phomvihane ngay sau khi đồng chí Vương Đình Huệ được Quốc hội khóa XIV tín nhiệm bầu giữ chức Chủ tịch Quốc hội, trao đổi về các biện pháp nhằm tiếp tục tăng cường quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào nói chung và Quốc hội hai nước nói riêng ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả và thực chất.
Từ ngày 6-8/12/2021, Chủ tịch Quốc hội Xaysomphone Phomvihane thăm chính thức Việt Nam thể hiện sự coi trọng và tin cậy chính trị đặc biệt của Đảng, Nhà nước và Quốc hội Lào, cũng như tình cảm của cá nhân Chủ tịch Xaysomphone Phomvihane với Việt Nam và quan hệ hai nước. Trong chuyến thăm, hai bên cam kết tiếp tục thúc đẩy thực hiện Thỏa thuận hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Quốc hội Lào, trao đổi về phương hướng và biện pháp tăng cường hợp tác giữa hai nước, giữa hai Quốc hội trong thời gian tới…
Tiếp nối thành công chuyến thăm chính thức Việt Nam của Chủ tịch Quốc hội Xaysomphone Phomvihane, chuyến thăm chính thức Lào sắp tới của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tiếp tục khẳng định chủ trương nhất quán của Đảng, Nhà nước ta luôn dành ưu tiên cao nhất và coi trọng việc phát triển mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào; tăng cường sự tin cậy, gắn bó giữa Lãnh đạo cấp cao hai nước nói chung, giữa Quốc hội hai nước nói riêng.
