Chủ trì hội thảo có Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; Nguyên Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam GS.TS Nguyễn Thị Doan và Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đoàn Văn Việt.
Phát biểu đề dẫn tại Hội thảo, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam GS.TS Nguyễn Thị Doan cho biết, trong Nghị quyết 33-NQ/TW ngày 09/6/2014 của Ban Chấp hành Trung ương về "Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước" có nêu rõ: "Hoàn thiện các chuẩn mực giá trị văn hóa và con người Việt Nam, tạo môi trường và điều kiện để phát triển nhân cách, đạo đức, trí tuệ, năng lực sáng tạo, thể chất, tâm hồn... lương tâm, trách nhiệm của mỗi người đối với bản thân mình, gia đình, cộng đồng, xã hội và đất nước.
Tuy nhiên, thời gian qua, tư duy và nhận thức về phát triển văn hóa, giữ gìn và phát huy phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam đã được nâng lên nhưng cần được nhìn nhận kết quả đó từ góc độ vai trò của gia đình, dòng họ một cách sâu sắc, thực tế và cụ thể hơn. Hiện nay, vai trò của gia đình, dòng họ trong vấn đề này rất lớn nhưng chưa được đề cập nhiều trong các công trình nghiên cứu và lan tỏa trong xã hội, đặc biệt là về văn hóa giáo dục, nhất là khi nguyên lý giáo dục sự phối hợp giữa nhà trường - gia đình - xã hội đang bị mờ nhạt.
Nhận thức rõ vai trò của gia đình, dòng họ, từ năm 2011 đến nay, Trung ương Hội đề nghị và đã được Chính phủ chấp nhận, giao nhiệm vụ cho Hội thực hiện các mô hình học tập, trong đó, có mô hình "Gia đình học tập", "Dòng họ học tập". Mục đích của việc thực hiện các mô hình này là vận động người dân học tập, học tập suốt đời bồi đắp tri thức, xây dựng xã hội học tập ở nước ta để xây dựng đất nước phát triển toàn diện bằng tri thức. Đây được coi là cách phát triển bền vững nhất.
Những kết quả đạt được qua việc thực hiện các mô hình học tập đã thể hiện rõ nét: Gia đình, dòng họ đóng vai trò hết sức quan trọng trong giáo dục truyền thống, phát triển toàn diện kinh tế xã hội, văn hóa - giáo dục, an ninh quốc phòng... của địa phương. Mô hình cũng đã được chính quyền các cấp và xã hội đánh giá cao.
"Đã đến lúc cần đánh giá một cách toàn diện hơn vai trò của gia đình, dòng họ trong xây dựng xã hội học tập, học tập suốt đời, nhằm giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa và phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam thông qua việc thực hiện các mô hình học tập từ gia đình, dòng họ.
Từ đó có kiến nghị với lãnh đạo các cấp quan tâm đến phát triển văn hóa gia đình, văn hóa dòng họ - một trong các giải pháp phát triển văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc" - GS.TS Nguyễn Thị Doan nhấn mạnh.
Tại hội thảo, ban tổ chức đã nhận được 72 báo cáo tham luận từ một số cơ quan Đảng trung ương và địa phương, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, một số Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch… cơ quan Trung ương Hội, Hội khuyến học một số tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương, địa phương…
Các báo cáo tham luận trong hội thảo đã thể hiện được nhiều nét bứt phá đặc biệt trong phong trào xây dựng các mô hình học tập, đặc biệt là gia đình học tập, dòng họ học tập và mối quan hệ khăng khít giữa các mô hình này với xây dựng, phát triển văn hóa dân tộc và những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam.
Đến tham dự và chỉ đạo Hội thảo, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa khẳng định: Xây dựng gia đình và phát triển văn hóa trong từng gia đình, từng dòng họ, xây dựng xã hội học tập có vai trò cốt lõi trong quá trình phát triển và thịnh vượng của một quốc gia, mang lại hạnh phúc cho từng thành viên trong gia đình, dòng họ, góp phần phát triển con người Việt Nam toàn diện, có đủ phẩm chất, năng lực làm chủ bản thân, đóng góp tích cực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Qua đó, để tiếp tục xây dựng, giữ gìn, chấn hưng và phát triển nền văn hóa của dân tộc, phát huy vai trò của gia đình, dòng họ nhằm thúc đẩy xây dựng xã hội học tập, phát triển văn hóa học tập, ông Nguyễn Trọng Nghĩa đề nghị:
Thứ nhất, cần phải nhận thức đầy đủ, sâu sắc về vai trò của gia đình, dòng họ trong việc nuôi dưỡng, giáo dục và cung cấp nguồn lực con người và giữ vững ổn định xã hội, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế và phát triển bền vững đất nước. Phát triển xã hội học tập là phát triển nguồn lực đặc biệt của quốc gia. Thúc đẩy xây dựng xã hội học tập là mục tiêu quan trọng trong việc xây dựng tương lai sáng tạo và tiến bộ, xây dựng xã hội năng động, thích nghi với những thách thức của thế giới hiện đại.
Tăng cường xây dựng xã hội học tập, học tập suốt đời, tạo môi trường học tập đa dạng, tạo điều kiện cho mọi người được tiếp cận giáo dục một cách bình đẳng, khuyến khích tinh thần học tập trong cộng đồng, phát triển nền giáo dục có chất lượng, gắn kết mật thiết với thực tiễn. Việc thúc đẩy xã hội học tập cần sự đóng góp từ mọi tầng lớp trong xã hội, là trách nhiệm của mỗi gia đình, mỗi dòng họ, mỗi chúng ta.
Mỗi gia đình phải có trách nhiệm tạo cơ hội học tập cho các thành viên trong gia đình để có tri thức, có lối sống văn hóa, làm cho gia đình thực sự là tổ ấm của mỗi người, là tế bào lành mạnh của xã hội, là môi trường phát triển toàn diện con người Việt Nam trong tương lai, góp phần phát triển một xã hội hiếu học, biết học, biết tạo ra những nhu cầu học tập và có đầy đủ khả năng thỏa mãn mọi nhu cầu học tập.
Thứ hai, cần phải phát huy giá trị văn hóa gia đình, văn hóa dòng họ, văn hóa giáo dục để gắn kết hơn nữa giữa giáo dục gia đình - nhà trường - xã hội. Đây là môi trường quan trọng hình thành, nuôi dưỡng và giáo dục nhân cách con người phát triển toàn diện, là mạch nguồn vun đắp sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, là nơi kết nối, lưu giữ, trao truyền, tạo dựng các hệ giá trị văn hóa của dân tộc.
Giáo dục là một lĩnh vực của văn hóa và bản thân giáo dục cũng chính là văn hóa. Giáo dục là con đường để tạo dựng, bảo tồn, lưu giữ các giá trị văn hóa, sáng tạo, phát triển văn hóa. Đó chính là mối quan hệ hữu cơ giữa giáo dục và văn hóa. Đồng thời, xây dựng những mô hình học tập trong thời đại Cách mạng công nghiệp lần thứ tư phải được thực hiện gắn kết với các tiêu chí xây dựng các mô hình văn hóa, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Thứ ba, các cấp ủy đảng, chính quyền, các ban, ngành đoàn thể, các cơ quan, đơn vị và mỗi người dân cần quán triệt quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước để tổ chức triển khai tốt hơn nữa và xác định là nhiệm vụ thường xuyên trong thực hiện các chỉ thị, nghị quyết về công tác xây dựng gia đình, công tác giáo dục con người Việt Nam.
Đổi mới mạnh mẽ công tác thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức của các cấp ủy, chính quyền và toàn xã hội về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của gia đình, dòng họ; lan tỏa những giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ; các mô hình gia đình văn hóa, các phong trào thi đua và điển hình tiêu biểu, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong giáo dục lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc, truyền thống và lịch sử dân tộc, xây dựng nhân cách con người Việt Nam, góp phần xây dựng, phát triển và chấn hưng nền văn hóa Việt Nam; để cuộc sống có ý nghĩa hơn, hạnh phúc hơn, hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, nhân dân ấm no, hạnh phúc.
Hội thảo đã góp phần nâng cao nhận thức về vai trò, ý nghĩa của gia đình, dòng họ học tập trong cộng đồng xã hội hiện nay. Qua đó thúc đẩy phong trào học tập trên mỗi địa bàn dân cư; gắn kết các gia đình, dòng họ thành một lực lượng đoàn kết, đồng thuận trong phong trào "Toàn dân thi đua học tập suốt đời".
Đồng thời góp phần thực hiện tốt chiến lược văn hóa, tìm ra yếu tố cốt lõi để giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc Việt Nam và phát huy những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam. Hội thảo cũng là cơ sở quan trọng để Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nghiên cứu, lồng ghép mô hình gia đình học tập, dòng họ học tập vào bình xét gia đình văn hóa, tổ, ấp văn hóa.
