Phát biểu tại phiên họp, bày tỏ tán hành với báo cáo thẩm tra sơ bộ và các ý kiến phát biểu, Chủ tịch Quốc hội ghi nhận hồ sơ dự án luật được chuẩn bị công phu, có trách nhiệm cao, bám sát các nhóm chính sách sửa đổi Luật được Quốc hội thông qua. Mặc dù đây là lần đầu tiên cho ý kiến về dự án Luật này nhưng với tinh thần từ sớm, từ xa dự án Luật đã được chuẩn bị một cách kĩ lưỡng.
Cho biết bố cục dự án Luật cơ bản hợp lý, Chủ tịch Quốc hội lưu ý thêm các quy định về các loại quy hoạch cần sắp xếp lại bảo đảm logic theo quy hoạch tài nguyên nước và hai quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành là quy hoạch tổng thể lưu vực sông liên tỉnh và quy hoạch tổng thể điều tra cơ bản tài nguyên nước. Trong từng loại quy hoạch cần cố gắng sắp xếp theo thứ tự từ căn cứ, nguyên tắc lập quy hoạch, hồ sơ điều chỉnh, trách nhiệm thẩm định, phê duyệt quy hoạch, tổ chức thực hiện, trách đối với từng quy hoạch…
Cho ý kiến về tính thống nhất của hệ thống pháp luật, Chủ tịch Quốc hội ghi nhận dự thảo Luật cơ bản phù hợp với Hiến pháp, cơ bản thống nhất với các luật chuyên ngành; đồng thời đề nghị tiếp tục rà soát dự thảo Luật để khắc phục tối đa các chồng chéo, xung đột pháp luật, đảm bảo tính đồng bộ của hệ thống pháp luật.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu bổ sung thêm chính sách về mở rộng, tăng cường hợp tác quốc tế về tài nguyên nước tại Điều 6 để tương thích và thống nhất với Công ước quốc tế về sử dụng các nguồn nước liên quốc gia và Luật Bảo vệ môi trường cũng như nhiều luật liên quan. Nêu rõ trong tổng số 88 Điều của dự thảo Luật có đến 33 Điều giao cho Chính phủ quy định chi tiết, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan cố gắng rà soát để nội dung nào có thể quy định chi tiết ngay trong Luật thì quy định.
Về tính khả thi và kỹ thuật lập pháp, Chủ tịch Quốc hội đề nghị rà soát để xem xét bổ sung và giải thích một số thuật ngữ được sử dụng xuyên suốt cả dự án luật như “phát triển tài nguyên nước”, “phục hồi nguồn nước”, “bổ sung nước nhân tạo”, “tích trữ nước”, “quy hoạch tổng thể điều tra tài nguyên nước”, “quy hoạch tổng hợp lưu vực sông liên tỉnh”, “cơ sở về hạ tầng tài nguyên nước”; lưu ý sử dụng thống nhất các thuật ngữ như về an ninh nguồn nước hay an ninh tài nguyên nước.
Về mặt số nội dung cụ thể, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ thực trạng nguồn nước chúng ta đang bị suy thoái rất nặng nề, do đó tại chương 3 dự thảo Luật quy định về Bảo vệ tài nguyên nước cần bổ sung thêm khái niệm về phục hồi và bảo vệ tài nguyên nước hoặc bảo vệ phát triển tài nguyên nước. Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, thực trạng đã bị suy yếu, suy giảm thì chúng ta phải có trách nhiệm phục hồi, trọng tâm là phục hồi tài nguyên nước.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu, rà soát để bổ sung chức năng rất quan trọng của nguồn nước là chức năng phòng chống thiên tai như thoát lũ, chứa lũ; điều hòa, chống úng, chống ngập; hành lang bảo vệ nguồn nước; bổ sung khái niệm hành lang thoát lũ; quy định cụ thể hơn về phân cấp và lội trình xác định dòng chảy tối thiểu; khái niệm về chỉnh trị sông, nạo vét, phục hồi lòng dẫn; nghiên cứu quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn để các tổ chức, các cá nhân, các doanh nghiệp phấn đấu đạt được; cần có các điều khoản để bảo vệ việc bổ sung tự nhiên nguồn nước dưới mặt đất, thu nước mưa trên bề mặt hạn chế bê tông hóa hoàn toàn bề mặt.
Về khai thác, sử dụng tài nguyên nước, Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề về tính hợp lý khi quy định chung khai thác với sử dụng tài nguyên nước, bởi có những trường hợp vừa khai thác vừa sử dụng, nhưng trong nhiều trường hợp khai thác riêng mà sử dụng lại khác như đối với nước sinh hoạt. Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng cần có những quy định để có cạnh tranh, vai trò các thành phần kinh tế trong khai thác và trong sử dụng người tài nguyên nước và theo thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Về sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, Chủ tịch Quốc hội đề nghị là nên cân nhắc bổ sung quy định về tái sử dụng nước trong dự thảo và các khái niệm như về tái sử dụng nước, cải tạo nước và tuần hoàn nước.
Chủ tịch Quốc hội dẫn chứng kinh nghiệm của Israel trong thu gom xử lý nước thải công nghiệp và nước thải sinh hoạt. Sử dụng nước thải sau khi xử lý này để phục vụ cho thủy lợi và sản xuất nông nghiệp hoặc bổ cập trở lại nguồn nước cho các sông, hồ, suối v.v. Trong khi đó tại Việt Nam như tại Nhà máy nước Yên Xá (Hà Nội), trong toàn bộ hồ sơ xây dựng, vận hành, thiết kế... thì toàn bộ nguồn nước thu được sau khi tái chế lại đổ hết ra ngoài sông rồi trôi ra biển mà không quay lại bổ cập được cho nước ở sông Tô Lịch và cũng không sử dụng được cho nông nghiệp. “Không biết điều đó có phải là khoảng hở của pháp luật không”, Chủ tịch Quốc hội đặt câu hỏi. Từ thực tiễn này, Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu thêm vấn đề tuần hoàn nước từ việc bổ sung khái niệm, đánh giá tác động, có quy định để sử dụng.
Về chính sách tài chính về tài nguyên nước, Chủ tịch Quốc hội tán thành với ý kiến của Ủy ban Tài chính - Ngân sách là cần tiếp tục đối chiếu, rà soát quy định về giá tính thuế, tài nguyên nước theo quy định pháp luật về thuế, giá. Chủ tịch Quốc hội làm rõ, giá nước không chỉ là vấn đề mục đích sử dụng, điều kiện khai thác và đặc điểm kinh tế - xã hội trong khu vực mà còn theo mức độ khan hiếm tài nguyên nước ở khu vực. Do đó, các luật thuế cũng phải nghiên cứu có những tỷ lệ thuế suất khác nhau nhất là những nơi khan hiếm tài nguyên nước thì phải đánh thuế cao.
Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý quy định về trách nhiệm quản lý tài nguyên nước, bảo đảm quy định rõ trách nghiệm quản lý nhà nước và khắc phục tính chồng chéo.
