1. Hiện trạng và đánh giá của khán giả truyền thông trước thời điểm Thế vận hội
1.1 Tần suất và xu hướng tiếp cận của khán giả với giới truyền thông
Trong thời đại truyền thông mới, mô hình phổ biến thông tin đã dần chuyển đổi từ truyền thông một chiều truyền thống sang mô hình truyền thông tương tác. Những sinh viên đại học lớn lên trong thời đại Internet đã chuyển đổi từ người tiếp nhận thụ động sang chủ động tuyệt đối trên các phương tiện truyền thông. Do đó, việc điều tra tần suất tiếp xúc với giới truyền thông có thể phản ánh rõ sở thích của họ đối với các loại phương tiện khác nhau, do đó việc cung cấp các kênh và nội dung truyền thông cho các đối tượng cụ thể sẽ nâng cao hiệu quả truyền thông tốt hơn. Đối với những người đam mê thể thao và những người có kiến thức nhất định về Thế vận hội mùa đông, cách chính để họ có được thông tin hoặc tham gia là thông qua sự kết hợp giữa phương pháp trực tuyến và ngoại tuyến. Đối với nhóm người này, họ sẽ sẵn sàng tham gia các hoạt động giáo dục và hoạt động quảng bá liên quan đến Thế vận hội mùa đông, vì vậy, các hoạt động ngoại tuyến phong phú và hấp dẫn là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến người tham gia. Đối với người xem bình thường, cách họ có được thông tin là thông qua mạng xã hội, họ ít chú ý đến Thế vận hội mùa đông và các thông tin liên quan. Do đó, nội dung sống động và tính tương tác là yếu tố chính ảnh hưởng đến sự chú ý của họ.
1.2 Sự chú ý và đánh giá về nội dung Thế vận hội Mùa đông mà khán giả được tiếp xúc hàng ngày
Nhóm nghiên cứu đã thực hiện một số cuộc khảo sát và phỏng vấn với các sinh viên đại học để tìm hiểu sự chú ý của họ đối với việc truyền đạt nội dung Thế vận hội Mùa đông và đánh giá của phương tiện truyền thông nhằm phản ánh đánh giá tổng thể của họ về tính hiệu quả của việc truyền đạt nội dung Thế vận hội Mùa đông. Đại đa số người dân thỉnh thoảng để ý đến nội dung Thế vận hội mùa đông hoặc không để ý, thời lượng tiếp nhận thông tin đa phần tập trung dưới 15 phút, chỉ có một số ít bày tỏ sự quan tâm lớn. Vì vậy, hiệu quả phổ biến nội dung Thế vận hội mùa đông trong sinh viên đại học là không cao. Nguyên nhân chính là do nội dung còn đơn điệu, chưa hiệu quả và thiết thực, tỷ lệ tham gia chưa cao và không có sự quan tâm đến sự kiện.
1.3 Ngôi sao thể thao là đối tượng chính được quan tâm
Đánh giá từ cách truyền thông và các điểm nóng của Thế vận hội Olympic trước đây, việc đưa tin về các ngôi sao thể thao và cách sử dụng ngôn ngữ truyền thông mới một cách sáng tạo thường thu hút sự chú ý và thảo luận ở mức độ rất cao trong xã hội. Ví dụ, Fu Yuanhui, một vận động viên tại Thế vận hội Rio 2016, đã nhắc đến “sức mạnh thời tiền sử” trong một cuộc phỏng vấn, tạo ra một cao trào thảo luận trong xã hội. Sự chú ý của mọi người cũng đã chuyển từ “ những tấm huy chương vàng” sang chú ý nhiều hơn đến các sự kiện Olympic, bản thân các vận động viên và tinh thần nhân văn của Thế vận hội Olympic. Khán giả đang dần tập trung vào những câu chuyện liên quan đến con người trong Thế vận hội thay vì những số liệu và những lời giới thiệu quan khách. Vì vậy, khán giả có nhu cầu lớn hơn về thông tin liên quan đến các ngôi sao thể thao. Người làm truyền đạt thông tin và giới truyền thông nên chú ý đến tinh thần nhân văn của Thế vận hội mùa đông, kết hợp công nghệ mới và đa dạng ngôn ngữ, đưa tin phổ biến hơn, kể chuyện và truyền cảm hứng hơn.
2. Bài học thực tiễn từ những khó khăn trong việc phổ biến nội dung về Thế vận hội Mùa đông ở Trung Quốc trong giai đoạn này
2.1 Tính đồng nhất của nội dung truyền thông ảnh hưởng đến tính hấp dẫn của truyền thông
Đối với nội dung truyền thông hiện tại của Thế vận hội mùa đông, chưa có sự đa dạng mà có hiện tượng sao chép ý tưởng, các chủ đề và thông báo ở nhiều nơi. Điều này không chỉ làm tổn hại đến uy tín của giới truyền thông mà còn làm giảm sự chú ý của công chúng. Đối mặt với vấn đề này, các nhà truyền thông chỉ có thể tiếp tục thu hút sự quan tâm và chú ý của công chúng bằng cách liên tục tạo ra các bài viết mang tính cá nhân hóa, giàu hàm ý, chất lượng cao, mới mẻ và thú vị, thúc đẩy độ phổ biến và thảo luận rộng rãi trong xã hội, và cuối cùng là tăng cường hiệu quả truyền thông.
2.2 Truyền tin rời rạc làm giảm hiệu quả trong truyền thông
Kỷ nguyên truyền thông mới mang lại cả cơ hội và thách thức cho việc phổ biến nội dung Thế vận hội Mùa đông. Cơ hội nằm ở đặc điểm truyền thông cho phép nội dung Thế vận hội mùa đông được phổ biến nhanh chóng và rộng rãi. Đây cũng là thời đại bùng nổ thông tin và “mọi người đều là phóng viên”, việc phổ biến tin tức truyền thống theo dạng bài viết dài mà theo xu hướng hiện nay khán giả có xu hướng đọc những thông tin ngắn gọn. Trong bối cảnh đó, nội dung liên quan đến Thế vận hội mùa đông dường như không đáng kể dưới tác động của lượng thông tin khổng lồ. Để thích ứng tốt hơn với đặc điểm phân nhỏ và khác biệt hóa, các nhà truyền thông bắt đầu sản xuất ra những nội dung phân nhỏ ngày càng rộng rãi hơn. Như vậy rất khó để diễn giải ý nghĩa tinh thần và văn hóa của Thế vận hội mùa đông cũng như cách diễn giải chuyên nghiệp về các môn thể thao trên băng và tuyết, điều này ảnh hưởng đến hiểu biết chung của khán giả về Thế vận hội mùa đông và làm suy yếu hiệu quả truyền thông.
2.3 Việc thiếu nhân tài đưa tin chuyên nghiệp ảnh hưởng đến việc sản xuất nội dung chất lượng cao
Ở giai đoạn này, lượng người tham gia Thế vận hội Mùa đông và các môn thể thao trên băng và tuyết ở Trung Quốc còn yếu và thậm chí còn có ít nhân sự. Do đó, thiếu người chuyên nghiệp trong việc sản xuất nội dung Thế vận hội Mùa đông. Để đưa tin về Olympic, cần phải được đào tạo dài hạn để có thể ra sân thi đấu và sử dụng ngôn ngữ thú vị và chất lượng cao để diễn giải các hoạt động Thế vận hội mùa đông với nhiều thuật ngữ chuyên môn. Các phóng viên chuyên nghiệp ngày nay chưa thể đáp ứng được nhu cầu đưa tin chuyên nghiệp về Thế vận hội mùa đông. Vì vậy, việc bồi dưỡng tài năng đưa tin thể thao chuyên nghiệp là cấp thiết.
3. Nghiên cứu sách lược truyền thông cho Thế vận hội Mùa đông 2022
Về bối cảnh, Thế vận hội mùa Đông - Bắc Kinh 2022 diễn ra từ 4-20/2/2022 với sự tham gia của 2.871 vận động viên thuộc 91 đoàn thể thao quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới (ít hơn 2 năm so với Thế vận hội mùa Đông kỳ trước, đây cũng được xem là một thành công trong bối cảnh COVID-19 đang tác động rất lớn tới các nền thể thao trên toàn thế giới). Các VĐV tranh tài ở 107 nội dung thi đấu thuộc 7 môn thể thao. Tương tự Thế vận hội mùa hè được tổ chức 6 tháng trước đó tại Tokyo (Nhật Bản), đại dịch COVID-19 đã tác động rất lớn tới quá trình chuẩn bị và tổ chức. Bởi vậy, Ban Tổ chức đã buộc phải ra quyết định đóng cửa đối với công chúng (chỉ có một số sự kiện được chọn mở cửa cho khách mời với đối tượng tham gia tối thiểu).
Na Uy đứng đầu bảng xếp hạng huy chương tại Thế vận hội mùa đông lần thứ hai liên tiếp, giành tổng cộng 37 huy chương, trong đó có 16 HCV, lập kỷ lục mới về số lượng HCV lớn nhất giành được tại một kỳ Thế vận hội mùa đông. Nước chủ nhà Trung Quốc đứng thứ tư với 9 HCV. Đây được xem là thành tích thành công nhất của Trung Quốc trong lịch sử tham dự Thế vận hội mùa đông.
Bởi những tác động của COVID-19 và bởi đặc thù chủ yếu thi đấu trong điều kiện “đóng cửa” nên công tác truyền thông cho Bắc Kinh 2022 đã được tăng cường trên truyền hình và hệ thống truyền thông kỹ thuật số, qua đó những hình ảnh của Thế vận hội vẫn được lan tỏa tới đông đảo công chúng, góp phần cổ vũ tinh thần của người dân toàn thế giới chiến thắng đại dịch!
3.1 Chiến lược tối ưu hóa nội dung và hình thức truyền thông
Thực tiễn cho thấy, việc thiết kế nội dung truyền thông phù hợp với đặc điểm truyền thông khác nhau là rất quan trọng. Nhóm nghiên cứu đã tiến hành điều tra, nghiên cứu và phân tích về tác dụng phổ biến thông tin của Thế vận hội mùa đông trong thời đại truyền thông mới thông qua hàng loạt phương pháp nghiên cứu khoa học như khảo sát, phỏng vấn. Xét về tình hình hiện nay, nội dung truyền thông duy nhất là vấn đề chính mà việc phổ biến thông tin hiện nay phải đối mặt. Việc phổ biến nội dung liên quan đến Thế vận hội Mùa đông phải được thiết kế để thích ứng với đặc điểm truyền thông của các phương tiện truyền thông khác nhau. Ví dụ: trong thiết kế nội dung tự truyền thông, hãy tận dụng tối đa các đặc điểm chức năng của việc thiết lập chương trình, tính tương tác và sự phân mảnh, và kết hợp nó với diễn đạt ngôn từ trong thời đại mới để đưa tin về các ngôi sao thể thao. Các nội dung như tin tức thể thao và văn hóa thể thao thực hiện các cuộc thảo luận xung quanh chủ đề và khơi dậy sự cộng hưởng của mọi người.
Kết hợp định vị truyền thông với tương tác sâu sắc với khán giả: trong kỷ nguyên truyền thông mới, sự tương tác giữa truyền thông và khán giả đặc biệt quan trọng. Với những thay đổi của thời thế, địa vị của khán giả đã thay đổi từ người tiếp nhận thông tin ban đầu sang trạng thái người tích cực phổ biến và sản xuất thông tin. Phương thức giao tiếp từ trên xuống không còn đáp ứng được yêu cầu của thời đại tự truyền thông. Thực tế đã chỉ ra rằng những bản tin thể thao trở thành “hot hit” thường là những nội dung có tính tương tác cao với khán giả, gần gũi với khán giả và có thể khơi dậy sự thảo luận rộng rãi. Lấy weibo làm ví dụ, weibo có đặc điểm ẩn danh, giao tiếp hai chiều và theo thời gian thực, nâng cao sự tham gia của khán giả mà còn mở rộng đáng kể phạm vi đưa tin.
Ban Tổ chức chủ nhà đã áp dụng phương pháp viết và giọng nói trong thời đại truyền thông mới: các bản tin không cao siêu, trịch thượng mà gần gũi và dễ tiếp nhận thông tin đối với các tầng lớp công chúng, khán giả, người hâm mộ thể thao. Các bản tin trong thời đại mới phải phổ biến, có giọng điệu bình đẳng, tránh lối ngôn ngữ giáo huấn. Người truyền thông nên sử dụng các phương pháp và kỹ thuật giao tiếp hiệu quả để xây dựng nền tảng làm việc thống nhất cho Weibo, WeChat, khách hàng và trang web video, đồng thời diễn giải thông tin liên quan đến Thế vận hội mùa đông thông qua nhận xét, minh họa, phim hoạt hình, biểu tượng cảm xúc, chương trình nhỏ, tương tác, Vlog, v.v. , sử dụng các câu nói ngắn gọn và thân thiện.
3.2 Chiến lược tối ưu hóa hoạt động ngoại tuyến
Thúc đẩy các bài giảng và hoạt động giáo dục Olympic: Trung Quốc đã có sự kết hợp với các hoạt động thực tiễn như môn thể thao trên băng và tuyết đã được đưa vào trong khuôn viên trường, thành lập hơn 700 trường kiểu mẫu giáo dục Olympic cho Thế vận hội mùa đông, tất cả các bên nên tích cực hợp tác để thúc đẩy các hoạt động giáo dục phù hợp để đưa thông tin và các hoạt động vào các trường đại học bằng nhiều cách khác nhau, kêu gọi nhiều sinh viên đại học tham gia. Với phương châm “Bồi dưỡng và đào tạo lực lượng dự bị cho sự phát triển của các môn thể thao mùa đông” từ đó thúc đẩy Thế vận hội mùa đông và nền tảng về các môn thể thao mùa đông sẽ được xây dựng vững chắc. Thúc đẩy sự phát triển hơn nữa của công nghiệp thể thao băng tuyết, phấn đấu xây dựng và đưa Trung Quốc trở thành một thế lực mới trong Thế vận hội mùa đông.
Trước, trong và sau Thế vận hội, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, các nhà trường và doanh nghiệp đã cùng nhau đẩy mạnh các môn thể thao trên băng và tuyết: do các yếu tố như thiếu địa điểm thi đấu trên băng và tuyết ở Trung Quốc, thiết bị đắt tiền và phí tham gia cao, các môn thể thao trên băng và tuyết không được phát triển rộng rãi trong giới sinh viên đại học. Để thay đổi tình trạng này, các bộ phận liên quan cần tích cực thúc đẩy hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp. Các tổ chức của trường thúc đẩy thành lập các câu lạc bộ thể thao trên băng và tuyết, đồng thời kêu gọi học sinh tham gia trải nghiệm. Đồng thời, các doanh nghiệp liên quan hỗ trợ trang thiết bị và các địa điểm giúp sinh viên đại học có những trải nghiệm cá nhân, từ đó nâng cao sự quan tâm đến Thế vận hội mùa đông và các môn thể thao trên băng và tuyết.
