Nguyễn Thị Hải sinh năm 1985, ở tỉnh Nghệ An. Cô là con út trong một gia đình 6 anh, chị em. Năm lên 3 tuổi, cơn sốt bại liệt đã khiến đôi chân của Hải teo lại và không bao giờ còn đi đứng như người bình thường. Ngay từ nhỏ, Hải đã ý thức được những thiệt thòi của bản thân và luôn nỗ lực vượt qua mọi mặc cảm để chủ động trong sinh hoạt cũng như học tập. Dù hoàn cảnh vô cùng khó khăn, nhưng gia đình vẫn cố gắng tạo điều kiện để Hải được đi học cho bằng chúng bạn.
Giữa năm 2003, sau khi học xong cấp 3, để đỡ gánh nặng cho gia đình, Nguyễn Thị Hải quyết định vào thành phố Hồ Chí Minh tìm việc với hy vọng sẽ có nhiều cơ hội hơn. Tại đây, cô tìm đến một mái ấm tình thương - nơi dạy nghề và tạo việc làm cho các trẻ em gái và phụ nữ người khuyết tật ở Bình Thạnh.
Nguyễn Thị Hải tâm sự: “Vào đây tôi thấy có nhiều chị em còn khuyết tật nặng hơn mình. Lúc đó tôi hiểu rằng, mình còn may mắn hơn rất nhiều người. Và rồi tôi tự hứa sẽ phấn đấu, cố gắng chứng minh được bản thân mình bị khuyết tật, nhưng vẫn làm được những việc mà người bình thường làm được”.
Năm 2004, cơ duyên đến với Hải khi được gặp huấn luyện viên Đặng Văn Phúc khi đó đang đi tuyển chọn vận động viên vào đội tuyển thể thao người khuyết tật của thành phố Hồ Chí Minh. Ngay lần gặp gỡ đầu tiên, huấn luyện viên Đặng Văn Phúc đã nhận thấy ở Nguyễn Thị Hải có nhiều tố chất để có thể tham gia thể thao. Trong một lần thử đẩy tạ, cô gây bất ngờ với thành tích nổi trội hơn các vận động viên tập luyện từ trước. Cũng từ đó, Hải được bổ sung vào đội tuyển thể thao người khuyết tật thành phố Hồ Chí Minh để tập luyện, tham gia các giải đấu toàn quốc.
Khi được thầy Phúc lựa chọn, Hải nhận lời ngay, bởi trong suy nghĩ của cô khi đó, nếu cứ quanh quẩn với công việc ở mái ấm tình thương thì cuộc sống sẽ vô cùng bó hẹp. Cô xem trên ti vi và qua sách vở, rất nhiều người khuyết tật giỏi, được đi nhiều nơi và họ rất thành công. Hải cũng có mơ ước được đi nhiều nơi và đặc biệt ước mong ngày nào đó được tham dự một kỳ Thế vận hội dành riêng cho người khuyết tật. Chính vì vậy, ngay khi được vào đội tuyển thể thao người khuyết tật thành phố Hồ Chí Minh, ngoài việc chăm chỉ tập luyện theo giáo án của thầy, Hải cũng luôn tìm hiểu và học hỏi thêm kiến thức qua sách vở, bạn bè và tự rút ra cho mình những bài học kinh nghiệm sau mỗi động tác kỹ thuật.
Sự nỗ lực cố gắng của Nguyễn Thị Hải sớm được đền đáp, chỉ sau 1 năm tập luyện, tháng 7/2005 tại giải Thể thao Người khuyết tật toàn quốc, cô tham dự 3 nội dung: Đẩy tạ, Ném lao, Ném đĩa và giành 2 huy chương vàng, 1 huy chương bạc. Thành tích này cũng giúp Hải được chọn vào đội tuyển điền kinh người khuyết tật Việt Nam dự Đại hội Thể thao Người khuyết tật Đông Nam Á (ASEAN Para Games) lần thứ 3 năm 2005 tổ chức tại Thủ đô Manila của Philippines. Trong lần đầu tham dự Đại hội Thể thao lớn nhất khu vực, Nguyễn Thị Hải đã xuất sắc giành 3 huy chương vàng ở cả 3 nội dung Ném lao, Ném đĩa, Đẩy tạ. Thành tích này được duy trì ở tất cả các kỳ Para Games mà cô thi đấu trong suốt gần 20 năm qua, trong đó tiêu biểu là từng phá kỷ lục thế giới ở môn Ném lao với thành tích 24,88m tại ASEAN Para Games lần thứ 7 năm 2014 tại Myanmar.
Không chỉ thành công ở đấu trường khu vực, Nguyễn Thị Hải còn ghi đấu ấn với tấm huy chương bạc nội dung Ném đĩa và huy chương đồng nội dung Đẩy tạ giải đấu khu vực châu Á - Thái Bình Dương năm 2006. Năm 2014, vừa mới trở lại thi đấu sau khi sinh con đầu lòng được hơn 6 tháng, ngay lập tức cô giành huy chương bạc tại Đại hội Thể thao người khuyết tật châu Á (ASIAN Para Games) diễn ra tại Hàn Quốc. Năm 2018, khi giải đấu này diễn ra tại Indonesia, cô giành huy chương đồng nội dung Ném đĩa.
Nguyễn Thị Hải còn vinh dự được góp mặt ở 3 kỳ Thế vận hội dành cho người khuyết tật đó là Paralympic London 2012, Paralympic Tokyo 2020 và Paralympic Paris 2024. Tâm sự với chúng tôi, vận động viên Nguyễn Thị Hải cho biết: “Cảm xúc mỗi lần tham dự Paralympic, tôi thấy rất vinh dự và tự hào. Chỉ tiếc là năm 2012 nếu Ban Tổ chức không ghép hạng thương tật F57 với F56, thì tôi đã có huy chương bạc, huy chương đồng. Do phải ghép hạng nên tôi chỉ về thứ 4/18 vận động viên tham gia tranh tài với thành tích 851 điểm và 25m37. Đây cũng là thành tích tốt nhất mà tôi giành được tại Thế vận hội”.
Ngoài luyện tập môn Điền kinh, khoảng hơn 1 năm qua, Nguyễn Thị Hải còn luyện tập thêm môn thể thao mới là Pickleball. Lần đầu tiên tham dự Giải vô địch quốc gia các môn Cầu lông, Bóng bàn, Cử tạ, Pickleball người khuyết tật năm 2025 vừa qua, vận động viên Nguyễn Thị Hải đã giành 2 huy chương vàng ở nội dung đơn nữ và đôi nữ môn Pickleball.
Nên duyên trên sân tập điền kinh
Thể thao không chỉ giúp Nguyễn Thị Hải gặt hái thành công trong sự nghiệp thi đấu mà còn giúp cô tìm được người bạn đời của mình với vận động viên Cao Ngọc Hùng trong đội tuyển điền kinh người khuyết tật của thành phố Hồ Chí Minh.
Nguyễn Thị Hải hơn Cao Ngọc Hùng 5 tuổi nên thời gian đầu tập luyện, họ xem nhau như chị em, đồng đội. Hàng ngày tập luyện chung cùng nhau, Hải thấy Hùng thường xuyên lấy dụng cụ cho mình tập. Rồi dần dần Hải cũng hỗ trợ Hùng lấy đồ tập. Sau thời gian dài Hùng theo đuổi, Hải cũng thấy cảm mến Hùng và chịu gật đầu nhận lời yêu. Năm 2014, Nguyễn Thị Hải - Cao Ngọc Hùng chính thức về chung một nhà. Và hiện tại, vợ chồng Nguyễn Thị Hải - Cao Ngọc Hùng có tổ ấm hạnh phúc với 2 bé khoẻ mạnh, con gái 11 tuổi và con trai 10 tuổi.
Cùng là vận động viên nên 2 vợ chồng Hải - Hùng không chỉ đồng hành trên sân tập mà còn hỗ trợ nhau trong cuộc sống hàng ngày. Lúc sinh con đầu lòng, Nguyễn Thị Hải phải nghỉ tập, ở nhà làm hậu phương để giúp chồng theo đuổi sự nghiệp. Thành quả là Cao Ngọc Hùng đã mang về tấm huy chương đồng lịch sử của môn Điền kinh tại Paralympic 2016.
Đối với Nguyễn Thị Hải, trong thời gian chăm sóc con nhỏ, việc tập luyện đối với cô trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Xong để duy trì thành tích khi trở lại thi đấu, lúc con được 1 buổi, Hải vừa ở nhà trông con, vừa ra ở bãi đất trống gần nhà ném lốp xe để tập luyện. Nhờ vậy, Nguyễn Thị Hải vẫn luôn duy trì được thành tích ở đấu trường ASEAN Para Games sau khi hoàn thành thiên chức làm mẹ. Mỗi lần đến kỳ giải, Hải lại nhờ mẹ ở Nghệ An vào trông con cho vợ chồng cô yên tâm thi đấu.
Trong nhiều năm qua, các vận động viên người khuyết tật vẫn chưa có chế độ tập huấn thường xuyên nên để có tiền trang trải cuộc sống và lo cho con ăn học, cặp vợ chồng Nguyễn Thị Hải - Cao Ngọc Hùng phải làm đủ nghề để sinh sống. Đến nay, Hải kinh doanh mỹ phẩm đã được 7 năm và kiêm luôn người "ship" hàng cho khách. Hai vợ chồng cô còn mở nhóm dinh dưỡng chăm sóc sức khoẻ vận động tại nhà. Những lúc rảnh rỗi, Cao Ngọc Hùng còn làm thêm môi giới nhà đất, xây dựng… Nhờ chăm chỉ, vợ chồng Nguyễn Thị Hải - Cao Ngọc Hùng đã mua được mảnh đất, xây nhà ở Bình Chánh (Thành phố Hồ Chí Minh).
Nguyễn Thị Hải tâm sự: “21 năm tham gia thể thao người khuyết tật, thể thao đã mang lại cho tôi rất nhiều về tinh thần, vật chất, đặc biệt vượt qua mặc cảm của bản thân. Để chuẩn bị cho ASEAN Para Games tại Thái Lan vào đầu năm 2026, dù chưa có chế độ tập huấn đội tuyển nhưng tôi vẫn cố gắng tập luyện thường xuyên để cố gắng giữ thành tích đạt được tại các kỳ Đại hội Thể thao Đông Nam Á trước đây. Nhiều vận động viên rất khó khăn khi tập không có chế độ, nhiều bạn phải bán vé số, tìm việc làm thêm để có tiền sinh sống, do vậy, không có nhiều thời gian để luyện tập. Tôi rất mong các cấp, các ngành quan tâm tạo điều kiện cho vận động viên người khuyết tật được hưởng chế độ tập huấn để yên tâm tập luyện nâng cao thành tích”.
Với những đóng góp cho thể thao người khuyết tật, vận động viên Nguyễn Thị Hải đã 5 lần được nhận Huân chương lao động Hạng Ba, Bằng khen của Thủ tướng, Bằng khen Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng Bằng khen, Giấy khen của các cấp, các ngành và nhiều năm được các nhà báo bầu chọn là "Vận động viên thể thao người khuyết tật tiêu biểu toàn quốc".
