Rạng sáng 15/10 (giờ Việt Nam), giai đoạn 4 vòng loại World Cup 2026 khu vực châu Á khép lại với 2 kết quả được dự đoán sớm: Qatar vượt qua UAE với tỷ số 2-1 để đứng đầu bảng A, còn Saudi Arabia hòa Iraq không bàn thắng tại bảng B, qua đó cùng nhau chính thức góp mặt tại ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh diễn ra tại Bắc Mỹ vào hè 2026.
Ở lượt đấu cuối, Saudi Arabia bước vào trận với lợi thế rõ ràng. Cùng có 3 điểm như Iraq, nhưng “Chim ưng xanh” vượt trội về hiệu số khi thắng Indonesia 3-2, trong khi đối thủ chỉ thắng 1-0. Theo thể thức đấu vòng tròn 1 lượt, một kết quả hòa là đủ để thầy trò huấn luyện viên Roberto Mancini đoạt vé đi World Cup và họ đã toan tính hoàn hảo khi cầm hòa 0-0.
Không chỉ có hiệu số thuận lợi, đội bóng vùng Vịnh còn được thi đấu trên sân nhà, có thời gian nghỉ giữa 2 trận lên tới 6 ngày - gấp đôi so với Iraq. Điều này giúp Saudi Arabia hoàn toàn chủ động trong việc hồi phục thể lực và chuẩn bị chiến thuật.

Theo quy định đã được AFC công bố hồi đầu tháng 9, 2 quốc gia được chọn làm chủ nhà cho Vòng loại thứ tư là Qatar (bảng A) và Saudi Arabia (bảng B). Vì mỗi bảng chỉ có 3 đội thi đấu vòng tròn 1 lượt, Lịch thi đấu được sắp xếp sao cho 2 đội chủ nhà ra sân ở trận mở màn và trận cuối cùng.
Cách bố trí này đồng nghĩa với việc Qatar và Saudi Arabia đều được nghỉ ngơi dài hơn, đồng thời nắm lợi thế quan sát, tính toán sau khi đã biết rõ kết quả các trận còn lại. Trong khi các đội như UAE, Iraq, Indonesia hay Oman chỉ có chưa đầy 72 giờ để hồi phục, 2 đội chủ nhà lại có… gấp đôi khoảng thời gian đó.
Không ngạc nhiên khi các Liên đoàn Bóng đá UAE, Iraq và Indonesia đã gửi văn bản phản đối AFC cho rằng, 2 “ông lớn” vùng Vịnh nhận được quá nhiều ưu đãi về Lịch thi đấu và điều kiện tổ chức trận đấu.
Qatar và Saudi Arabia từ lâu đã là 2 thế lực hàng đầu của bóng đá châu Á cả về tài chính lẫn cơ sở vật chất. Cả 2 không giấu tham vọng xây dựng “đế chế bóng đá” bằng cách đầu tư vào giải vô địch quốc gia, mời các "ngôi sao" châu Âu đến thi đấu, đồng thời không ngừng mở rộng hệ thống học viện và sân vận động hiện đại.
Ở giai đoạn vòng loại này, họ thể hiện bản lĩnh và sự toan tính hợp lý. Qatar sau trận hòa Oman 0-0 ở lượt đầu đã buộc phải thắng UAE để giữ quyền tự quyết. Đội chủ nhà của World Cup 2022 đã hoàn thành mục tiêu khi giành chiến thắng 2-1, qua đó vững vàng ở ngôi đầu bảng A.
Trên sân nhà Jeddah, Saudi Arabia thể hiện lối chơi thực dụng, kiểm soát bóng an toàn và tận dụng ưu thế thể lực để cầm hòa Iraq trong trận đấu quyết định. Dù không có màn trình diễn thuyết phục, nhưng họ vẫn hoàn thành mục tiêu, trở thành đội thứ tám của châu Á giành vé đến World Cup 2026.

Sau khi kết thúc giai đoạn 4, truyền thông khu vực đồng loạt đặt câu hỏi về sự công bằng trong cách AFC phân bổ quyền đăng cai. Gulf Times cho rằng quyết định của AFC “mang lại lợi thế rõ ràng” cho Qatar và Saudi Arabia. Trong khi đó, ông Carlos Queiroz - huấn luyện viên trưởng đội tuyển Oman - mỉa mai: “Chẳng lẽ, Nhật Bản hay Kuwait không có sân vận động để tổ chức các trận này? Có lẽ những người quyết định đang nhìn bóng đá bằng một góc độ khác”.
Một quan chức của Liên đoàn Bóng đá Iraq thậm chí gọi đây là “vòng đấu được sắp đặt hoàn hảo để 2 đội chủ nhà đi tiếp”. AFC vẫn chưa đưa ra bình luận chính thức, song các nguồn tin nội bộ cho biết, việc chọn Qatar và Saudi Arabia là do “đảm bảo cơ sở vật chất và năng lực tổ chức tốt nhất khu vực”.
Với kết quả vừa qua, châu Á đã xác định đủ 8 đội bóng đại diện tại World Cup 2026 gồm: Nhật Bản, Hàn Quốc, Iran, Uzbekistan, Jordan, Úc, cùng Qatar và Saudi Arabia. Hai đội nhì bảng của giai đoạn 4 là UAE và Iraq sẽ bước vào Vòng loại thứ năm vào tháng 11, để tranh 1 vé dự vòng play-off liên lục địa - suất cuối cùng của khu vực châu Á.
Dù những tranh cãi xung quanh quyết định của AFC còn kéo dài nhưng khó phủ nhận rằng, Qatar và Saudi Arabia đã tận dụng triệt để mọi lợi thế để góp mặt tại ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh, nơi họ tiếp tục khẳng định vị thế ngày càng mạnh mẽ của bóng đá vùng Vịnh.