Nên duyên với "đường đua xanh"
Võ Thanh Tùng sinh năm 1985 tại xã Phú Tân (tỉnh An Giang). Năm lên 6 tuổi, anh mắc chứng teo chân. Ngay cả việc đi lại hay thậm chí là đứng bằng đôi chân của mình, đối với Võ Thanh Tùng cũng là khó khăn. Sinh ra ở miền quê sông nước An Giang, từ nhỏ anh đã quen với việc bơi lội, ngày ngày ngụp lặn, đánh cá, quăng lưới kiếm sống, phụ giúp gia đình.
Võ Thanh Tùng thích chơi cầu lông, năm 2005, trong một lần đọc báo thấy thông tin tuyển chọn người khuyết tật tham gia Giải Thể thao người khuyết tật tại Hà Nội, anh mạnh dạn đăng ký tuyển chọn thi đấu môn Cầu lông. Khi đến đó, nghe nói nói phải bỏ tiền ra mua đồ dùng để tập tầm hơn 1 triệu, nhưng ngày đó Tùng vừa học điện tử vừa sửa điện thoại thuê ở Cần Thơ nên không có tiền và đành từ bỏ. Tình cờ, thầy Bùi Thanh Tâm của Trường Trung cấp Thể dục thể thao thành phố Cần Thơ hỏi Tùng có biết bơi không, rồi cho anh cơ hội xuống bơi thử. Thấy Tùng chưa được học về kỹ thuật nhưng sức bơi lại khá tốt, thầy chọn và tự bỏ tiền mua đồ tập bơi cho anh. Không phụ lòng thầy, năm đó, Võ Thanh Tùng giành được thành tích 3 huy chương vàng. Đến năm 2009, anh gặp thầy Đổng Quốc Cường và được đưa vào đội tuyển bơi người khuyết tật Việt Nam - chặng đường mới với nhiều vinh quang nhưng không ít thử thách bắt đầu từ đó.
“Gặt hái” thành công
Từ năm 2009, khi được vào đội tuyển quốc gia, Võ Thanh Tùng liên tiếp lập những chiến công lớn ở các giải quốc tế. Có thể kể tới bộ sưu tập huy chương anh giành được tại Đại hội Thể thao Người khuyết tật châu Á (ASIAN Para Games) như: 1 huy chương vàng, 1 huy chương bạc năm 2010; 5 huy chương vàng và 2 kỷ lục tại năm 2014; 3 huy chương vàng, 2 huy chương bạc năm 2018.
Tại đấu trường khu vực, Đại hội Thể thao người khuyết tật Đông Nam Á (ASEAN Para Games), Võ Thanh Tùng cũng là cái tên “gặt vàng” cho Thể thao người khuyết tật Việt Nam. Chỉ tính riêng kỳ Đại hội lần thứ 9 diễn ra tại Malaysia, anh xuất sắc giành 3 huy chương vàng và phá 2 kỷ lục Đông Nam Á. Ở 2 kỳ Đại hội lần thứ 11 và 12, Võ Thanh Tùng đều giành 3 huy chương vàng, 2 huy chương bạc.
Có được thành tích đáng nể như vậy, song Võ Thanh Tùng cho biết, quãng thời gian tính từ khi bắt đầu bước chân vào làng thể thao người khuyết tật Việt Nam, anh đã phải trải qua khá nhiều khó khăn. Những lần tham gia thi đấu không có giải do chưa có nhiều kinh nghiệm đã khiến Tùng suy tư khá nhiều. Anh bị chấn thương bả vai, giãn dây chằng trong lúc tập luyện nên có lúc đã nghĩ bỏ cuộc, tìm công việc khác để kiếm sống. Nhưng nhờ sự động viên của thầy Đổng Quốc Cường, Võ Thanh Tùng lại cố gắng, tiếp tục tập luyện không để thầy phải thất vọng về mình.
Ghi dấu ấn tại Paralympic 2016
Năm 2016, tại Thế vận hội diễn ra trên đất Rio (Brazil), giới chuyên môn quốc tế vốn không đánh giá cao thể thao người khuyết tật Việt Nam nên dự đoán đội tuyển của chúng ta chỉ có thể đạt hạng 4 mà thôi. Võ Thanh Tùng nhớ lại: “Cả tôi và thầy Đổng Quốc Cường lúc đó đều nói với nhau rằng, chúng ta phải nỗ lực, cố gắng hết mình, mang vinh quang về cho Tổ quốc”.
Paralympic - sự kiện thể thao lớn nhất hành tinh dành cho vận động viên người khuyết tật - vốn là “sân chơi” của các đội rất mạnh như: Mỹ, Brazil, Pháp... Võ Thanh Tùng kể, khi ấy, nhìn vận động viên của họ được trang bị đồ bảo hộ, đồ bơi chuyên dụng có thể giảm lực cản của nước đã thấy ngợp. Thế nhưng, trước mọi so sánh của vận động viên các nước, “kình ngư đất Việt” 31 tuổi khi ấy đã có 6 năm thi đấu cho đội tuyển thể thao khuyết tật nước nhà cho biết: “Trang bị cũng phần nào giúp cho vận động viên tự tin hơn, nhưng hơn hết vẫn là tình yêu quê hương đất nước, sự cố gắng nỗ lực vì màu cờ sắc áo, tôi thi đấu bằng sự quyết tâm, nỗ lực của người khuyết tật Việt Nam”.
Có lẽ, chính sự quyết tâm ấy đã giúp "kình ngư" Võ Thanh Tùng lập kỳ tích với tấm huy chương bạc ở nội dung 50m tự do, phá kỷ lục châu Á tại Paralympic 2016. Nhờ bản lĩnh, niềm đam mê và cố gắng, nỗ lực không ngừng nghỉ đã ghi tên “chàng trai vàng” của làng thể thao người khuyết tật Việt Nam trên bản đồ thể thao người khuyết tật thế giới. Paralympics Rio 2016 là dấu mốc không bao giờ quên trong cuộc đời của “kình ngư” Võ Thanh Tùng. Anh đã đặt tên cho con trai đầu lòng là Rio như một cách để luôn ghi nhớ và trân trọng những nỗ lực, quyết tâm trong những ngày tháng tuổi trẻ sống hết mình vì đam mê. Không chỉ “toả sáng” trên "đường đua xanh", Võ Thanh Tùng còn có tổ ấm hạnh phúc với cậu con trai kháu khỉnh lên 9 tuổi và con gái đáng yêu 8 tuổi. Ngoài việc tập luyện và thi đấu, Võ Thanh Tùng và vợ còn có một cửa hàng kinh doanh quần áo ở thành phố Cần Thơ.
Võ Thanh Tùng cho biết: “Trong cuộc đời vận động viên của tôi, quý giá nhất là tấm huy chương bạc Paralympic ở Rio năm 2016. Đây là niềm vui và hạnh phúc tôi luôn ghi nhớ. Tôi có được như ngày hôm nay là nhờ công ơn của thầy Đổng Quốc Cường. Lúc mới đến thành phố Hồ Chí Minh để tập luyện, thầy Cường đã thuê nhà cho tôi ở, hỗ trợ thêm tiền ăn lúc ban đầu khi thi đấu chưa có thành tích. Thầy Cường không chỉ truyền cảm hứng, rèn giũa từng động tác trong tập luyện mà còn chỉ bảo, dạy cho tôi nhiều vấn đề trong cuộc sống. Mỗi lần bơi không đạt thấy thầy buồn nên tôi càng nỗ lực để đạt thành tích tốt nhất”.
Hiện tại, để chuẩn bị cho ASEAN Para Games lần thứ 13 tổ chức ở Thái Lan vào đầu năm 2026, do chưa được tập huấn đội tuyển nên hàng ngày, Võ Thanh Tùng dành thời gian tập luyện tại hồ bơi gần nhà. Anh tích cực tập luyện kiểu bơi sở trường ở các nội dung 50m ngửa, 50m tự do, 100m tự do. Mục tiêu mà Võ Thanh Tùng đặt ra là cố gắng giành huy chương vàng tại kỳ Đại hội khu vực lần này.
Với những đóng góp cho thể thao người khuyết tật nước nhà, vận động viên Võ Thanh Tùng đã 2 lần được nhận Huân chương Lao động hạng Nhì; 3 lần được nhận Huân chương Lao động hạng Ba, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bằng khen của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng nhiều Bằng khen, Giấy khen của các cấp, các ngành và 12 năm liền được bầu chọn là "Vận động viên thể thao người khuyết tật tiêu biểu toàn quốc".
