Hội nghị toàn quốc về phát triển các ngành Công nghiệp Văn hóa Việt Nam diễn ra ngày 22/12 tại trụ sở Chính phủ và kết nối trực tuyến đến tới trụ sở Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; các điểm cầu tại trụ sở UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã nghe nhiều ý kiến thảo luận, tham luận của các đại biểu Bộ, ngành, địa phương; Hiệp hội, tổ chức, doanh nghiệp, cơ quan hoạt động trong các lĩnh vực liên quan đến công nghiệp văn hóa; Các chuyên gia, nghệ sĩ hoạt động trong các ngành Công nghiệp Văn hóa...
Phát biểu từ điểm cầu TP.HCM, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi khẳng định: TP.HCM là trung tâm kinh tế lớn của cả nước, đang hướng đến tầm khu vực Đông Nam Á và châu Á. TP.HCM xác định, Công nghiệp Văn hoá là ngành mới, rất tiềm năng và sẽ có đóng góp tỉ trọng rất lớn vào sự phát triển của thành phố. Chính vì vậy tháng 10 vừa qua, TP.HCM đã phê duyệt Đề án phát triển công nghiệp văn hoá của thành phố đến năm 2030. Với Đề án này, chúng tôi tập trung các ngành như: nghệ thuật biểu diễn, quảng cáo thời trang, triển lãm, điện ảnh và du lịch văn hoá.
Chúng tôi cũng đặt ra mục tiêu cho năm 2025, 2030 theo như mục tiêu Chiến lược văn hoá quốc gia. Tuy nhiên đến năm 2022, đóng góp của công nghiệp văn hoá trong GDP thành phố đạt 6,2%; chúng tôi sẽ điều chỉnh mục tiêu này. Đến năm 2025 đạt 7-8%, đến năm 2023 thì trên 10%.
Để triển khai phát triển văn hoá, vấn đề đầu tư phát triển nguồn nhân lực, đầu tư phát triển các thiết chế văn hoá, hỗ trợ phát triển thị trường sản phẩm văn hoá, nghiên cứu các cơ chế, chính sách thu hút đầu tư phát triển công nghiệp văn hoá, quảng bá, hợp tác quốc tế… là những trọng tâm.
Để làm được những điều này, kiến nghị Thủ tướng sau Hội nghị này có những định hướng cho các ngành chủ lực của công nghiệp văn hoá trong các địa bàn trọng điểm, nên có trọng tâm để có sự phân công, phối hợp và có sự đầu tư.
Vấn đề thứ hai là khung pháp lý, chính sách để phát triển công nghiệp văn hoá. Nên lấy doanh nghiệp, những người lao động trong lĩnh vực sáng tạo ngành công nghiệp văn hoá này là trọng tâm để chúng ta thiết kế. Cần có những quy định của pháp luật, quy chuẩn. Khuyến khích đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực này. Bên cạnh chính sách về tiếp cận đất đai, tín dụng, thuế… nên chú ý vào các cơ chế, chính sách vượt trội, đạt phá, tiếp cận với ngành công nghiệp sáng tạo chứ không như các ngành công nghiệp truyền thống. Nên có Nghị quyết của Chính phủ, dành nguồn lực từ ngân sách để đầu tư, kiến tạo những động lực cho phát triển ngành công nghiệp này.
Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi mong muốn các doanh nghiệp đang có mặt trong Hội nghị hôm nay, trong quá trình triển khai Đề án, xem xét, lựa chọn TP.HCM để phát triển công nghiệp văn hoá.
Cần cơ chế thực thi hiệu quả cấp quốc gia cho chiến lược phát triển ngành Công nghiệp Văn hóa
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà cho biết: Thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, kết luận của đồng chí Tổng Bí thư tại Hội nghị văn hóa toàn quốc 2021, Thành ủy Hà Nội đã ban hành Nghị quyết 09 về phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021-2025 định hướng đến năm 2030 và tầm nhìn đến 2045 với các mục tiêu cụ thể cho từng giai đoạn.
Bên cạnh đó, xác định các lợi thế của Thủ đô để triển khai, trước mắt đó là du lịch văn hóa, nghệ thuật biểu diễn, thủ công mỹ nghệ, thiết kế, quảng cáo, ẩm thực, phần mềm và các trò chơi giải trí…
Bên cạnh xác định mục tiêu cụ thể từng giai đoạn và các giải pháp tổng thể phát triển văn hóa, thành phố Hà Nội cũng chỉ đạo các đơn vị triển khai một số sản phẩm văn hóa cụ thể trong từng năm để đánh giá kết quả. Thành phố đã chỉ đạo các đơn vị triển khai thí điểm một số sản phẩm văn hóa đã thu hút sự chú ý, quan tâm của du khách. Điển hình như chương trình tham quan di tích lịch sử Hỏa Lò, tour du lịch Giải mã Hoàng thành Thăng Long, chương trình trải nghiệm đêm Văn Miếu - Quốc Tử Giám…
Nhiều triển lãm trưng bày quy mô đã diễn ra, thu hút lượng lớn khán giả tham quan thụ hưởng, số khách tăng 200% so với trước khi thực hiện.
Năm 2019, thành phố Hà Nội đã tham gia là thành viên mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO, mục tiêu của Thành phố lấy nguồn lực văn hóa và sáng tạo văn hóa làm nền tảng cho phát triển đô thị bền vững.
Hiện nay, thành phố đã có sự phát triển đa dạng về các sản phẩm văn hóa, trong đó kết nối mạng lưới hơn 100 không gian sáng tạo trên địa bàn Thủ đô kết nối với hơn 400 thành phố trên thế giới, triển khai các nội dung công việc có bản sắc của thành phố Hà Nội nhưng vẫn lưu giữ truyền thống định hình hiện tại và hướng tới tương lai, nhiều không gian sáng tạo đã trở thành thương hiệu, điểm nhấn của Hà Nội như không gian đi bộ Hồ Hoàn Kiếm, hơn 3 năm triển khai đã có hơn 500 sự kiện trong nước và quốc tế đã được tổ chức.
Một trong những điểm nhấn khi tham gia thành phố sáng tạo, thành phố Hà Nội đã phối hợp với UNESCO tại Việt Nam và UNHABITAS tổ chức Lễ hội thiết kế sáng tạo thường niên hằng năm, trong đó mỗi năm chọn những chủ đề khác nhau.
Thành phố quan tâm đến nguồn lực văn hóa, công nghiệp văn hóa, HĐND thành phố đã thông qua Nghị quyết đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 để tu bổ, tôn tạo và phát huy các di tích lịch sử văn hóa, một nguồn lực vô cùng quan trọng trong phát triển du lịch văn hóa và xây dựng thành phố sáng tạo. Ngoài ra còn nhiều Nghị quyết chuyên đề khác như quy định về đãi ngộ hỗ trợ đối với nghệ sĩ, nghệ nhân được Nhà nước phong tặng Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú ở các lĩnh vực, các câu lạc bộ, các lĩnh vực phi vật thể của thành phố.
Đến nay, thành phố Hà Nội nỗ lực điều chỉnh Quy hoạch Thủ đô sửa đổi Luật Thủ đô để đưa ngành công nghiệp văn hóa thành ngành mũi nhọn đóng góp cho phát triển Thủ đô một cách bền vững.
Thành phố kiến nghị Chính phủ có cơ chế thực thi hiệu quả cấp quốc gia cho chiến lược phát triển ngành Công nghiệp Văn hóa, đồng thời hướng dẫn các địa phương trong cả nước triển khai quy hoạch đồng bộ nhằm tạo sự thống nhất mục tiêu phát triển định vị bản sắc văn hóa từng vùng, từng địa phương, hình thành liên kết vùng, chuỗi liên kết các ngành, lĩnh vực thúc đẩy ngành Công nghiệp Văn hóa Việt Nam có vị thế cạnh tranh trong khu vực và quốc tế.
Ban hành và triển khai hướng dẫn thực hiện khung tiêu chí, chỉ số đánh giá các ngành Công nghiệp Văn hóa nhằm thống nhất trong công tác thống kê đánh giá chất lượng, hiệu quả cũng như kịp thời bổ sung các cơ chế, chính sách để khơi thông nguồn lực cho phát triển văn hóa đảm bảo đúng định hướng phát huy được tinh thần đổi mới sáng tạo.
Đề nghị Chính phủ nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung những chính sách đặc thù phù hợp với thực tiễn như vấn đề hợp tác đầu tư công - tư bảo tồn phát huy những giá trị di sản, định mức đơn giá trong xây dựng các sản phẩm công nghiệp văn hóa, có sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả, bền vững của các cơ chế, cơ quan Nhà nước quản lý di sản văn hóa, các tổ chức, cá nhân có nhu cầu cần hoạt động văn hóa và các cá nhân nghiên cứu khoa học ở trên các lĩnh vực.
Hệ thống ngân hàng luôn sẵn sàng đồng hành phát triển Công nghiệp Văn hóa
Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Phạm Thanh Hà: Với ngành Ngân hàng, có lẽ tham gia vào việc phát triển ngành công nghiệp này là về tài chính, cụ thể là tín dụng, cho vay của ngân hàng và các chính sách hỗ trợ khác như lãi suất.
Chúng ta có 21 ngành kinh tế quốc dân, ngành Công nghiệp Văn hóa nằm rải rác đâu đó trong các ngành kinh tế quốc dân này. Chúng ta cũng cần có nghiên cứu phân rõ ra đây xác định là ngành kinh tế mới hoặc nếu nằm trong các ngành đã phân thì cũng nên có phân ngành kinh tế cụ thể. Từ đó, ngành Ngân hàng muốn theo dõi hoạt động cho vay, cấp tín dụng hay hỗ trợ ngành công nghiệp văn hóa thì cũng biết được số liệu thống kê để đánh giá được tác động chính sách hiệu quả đến đâu, để có chính sách phù hợp. Liên quan đến nguồn lực về vay vốn, hệ thống ngân hàng luôn sẵn sàng đồng hành cùng các bộ, ngành để phát triển công nghiệp văn hóa.
Như vậy có 2 vai trò, thứ nhất là vai trò của Ngân hàng Nhà nước với tư cách cơ quan quản lý, là Ngân hàng Trung ương thì sẽ bám sát nghị quyết, chủ trương của Chính phủ để phát triển ngành Công nghiệp Văn hóa và cần thiết có văn bản hướng dẫn cụ thể, ví dụ như cho vay đặc thù có cần hay không, ưu tiên lãi suất có cần hay không.
Hiện tại, đang có 5 ngành ưu tiên theo khuyến khích của Chính phủ. Ngân hàng Nhà nước cũng có quy định riêng hướng dẫn về lãi suất cho vay đối với 5 lĩnh vực ưu tiên, ví dụ bây giờ là lãi suất 4%. Với ngành Công nghiệp Văn hóa, chúng ta có thể tham khảo cách thức triển khai như thế; nếu đã xác định đây là một ngành ưu tiên nữa thì có thể đưa vào khung ưu tiên của Chính phủ. Trên cơ sở đó, Ngân hàng Nhà nước có hướng dẫn phù hợp về cho vay, lãi suất tương tự như 5 lĩnh vực ưu tiên chúng ta đang có.
Thứ hai, liên quan đến phạm vi của các tổ chức tín dụng, để phát triển công nghiệp văn hóa cần nguồn lực vay vốn từ các ngân hàng. Quan hệ đi vay và cho vay là quan hệ giữa các doanh nghiệp với nhau. Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn chung, còn quyết định cho vay là của các tổ chức tín dụng với các doanh nghiệp làm văn hóa. Chúng ta có thể tham khảo, mục tiêu để phát triển ngành công nghiệp văn hóa cần ưu tiên hơn thì có thể tham khảo những gói đang triển khai, ví dụ như gói 120.000 tỷ đồng. Đấy là nguồn lực của các tổ chức tín dụng, Ngân hàng Nhà nước sẽ có hướng dẫn và để các tổ chức tín dụng triển khai. Gần đây nhất là gói 15.000 tỷ đồng đối với nông dân, thủy sản cũng được triển khai rất tích cực, chúng ta có thể tham khảo hướng xử lý, triển khai như vậy. Nếu như xác định ngành Công nghiệp Văn hóa hoặc một cấu phần nào đó thuộc ngành Công nghiệp Văn hóa cần ưu tiên, cần có ngân sách nhất định từ phía hệ thống ngân hàng thì Ngân hàng Nhà nước sẵn sàng phối hợp để triển khai tương tự như các gói đã triển khai.
