Đảm bảo tiến độ Báo cáo giải trình ý kiến thẩm định của ICOMOS về Hồ sơ Yên Tử 

Sau 3 năm, Hồ sơ khoa học quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc (Hồ sơ Yên Tử) đã được đệ trình lên UNESCO vào cuối tháng 1/2024 để xét công nhận là Di sản thế giới.

Hội đồng Di tích và Di chỉ quốc tế (ICOMOS) - tổ chức tư vấn cho UNESCO về di sản thế giới - đã đánh giá hồ sơ và cử đoàn chuyên gia thẩm định thực địa tại Việt Nam vào tháng 8/2024.

Ngày 26/9/2024, ICOMOS đã có tham chiếu đề nghị Việt Nam cung cấp thông tin bổ sung về 11 nội dung.

Các nội dung bao gồm: bản đồ các di tích thành phần; các thuộc tính của giá trị nổi bật toàn cầu; phân tích đối sánh nhằm nêu bật lý do, quy trình lựa chọn 20 di tích thành phần trong hồ sơ để khẳng định Yên Tử là nơi khai sinh Thiền phái Trúc Lâm Việt Nam.

Lý do vạch định những ranh giới vùng đệm 20 di tích thành phần trong mối liên quan đến vai trò của chúng với giá trị nổi bật toàn cầu dự kiến của di sản đề cử; thông tin cụ thể hơn về đánh giá tác động môi trường và đánh giá tác động di sản tại di sản đề cử và vùng đệm.

Các mối đe dọa chính và bảo tồn; hệ thống quản lý đang hoạt động và những tài liệu quản lý được cập nhật và phê duyệt; cách các di tích thành phần được chuẩn bị để đón lượng khách tham quan tăng thêm.

Kế hoạch nghiên cứu khảo cổ trong thời gian tới; nguồn kinh phí đầu tư vào di sản; khái niệm và kế hoạch quan trắc, giám sát được đề cập trong hồ sơ.

Giải trình 11 nội dung theo đề nghị của ICOMOS, tại hội nghị này, các chuyên gia đến từ Viện Bảo tồn di tích, Hội Khảo cổ học Việt Nam, Trung tâm Karst và Di sản địa chất, Viện Trần Nhân Tông, Viện Nghiên cứu Tôn giáo… đã đóng góp nhiều ý kiến quan trọng, cập nhật thông tin, hình ảnh, tài liệu có tính thuyết phục cao.

Một số nội dung cần tiếp tục có sự phối hợp chặt chẽ giữa các địa phương và đơn vị tư vấn để tổng hợp, hoàn chỉnh báo cáo giải trình đúng tiến độ, như cần đưa thêm chứng cứ, tư liệu lịch sử làm rõ mối quan hệ giữa di sản vật thể và phi vật thể, di sản tư liệu (mộc bản, văn bia) để nêu bật giá trị, tầm ảnh hưởng của Phật giáo Trúc Lâm Yên Tử với triều đại và xã hội thời Trần cũng như lịch sử Việt Nam.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, bà Nguyễn Thị Hạnh, Phó Trưởng ban thường trực Ban Chỉ đạo xây dựng Hồ sơ Yên Tử nhấn mạnh, từ nay đến thời điểm bảo vệ hồ sơ, 3 địa phương Quảng Ninh, Bắc Giang, Hải Dương cần tiếp tục rà soát, có chủ trương, hoạt động thể hiện rõ nỗ lực trong việc phối hợp bảo vệ, phát huy giá trị khu di sản.

Trong đó, có những công việc như lên kế hoạch phối hợp với đơn vị chuyên môn về khảo cổ học; nghiên cứu về sức tải du lịch tại di tích; kinh phí bảo tồn, tôn tạo các hạng mục, công trình bị xuống cấp, duy trì hoạt động Ban quản lý khu di tích; thành lập hội đồng chung quản lý khu di tích…

Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương đánh giá cao tinh thần trách nhiệm của các nhà khoa học, các đơn vị tư vấn trong một thời gian ngắn đã kịp thời bổ sung nhiều thông tin giá trị để góp phần hoàn thiện hồ sơ.

Đề nghị 3 địa phương có di sản tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các nhà khoa học, các đơn vị tư vấn, hoàn thành báo cáo giải trình, Thứ trưởng lưu ý báo cáo này cần ngắn gọn, súc tích, có tính thuyết phục, trọng tâm vào các nội dung được đề nghị giải trình, đảm bảo tiến độ thời gian mà ICOMOS đưa ra, muộn nhất vào ngày 8/11/2024. 

Thứ trưởng cũng đề nghị, cần chuẩn bị tốt nhất cho cuộc đối thoại, giải trình riêng giữa phái đoàn Việt Nam với các thành viên Hội đồng Di tích và Di chỉ quốc tế ICOMOS tại Paris (Pháp) vào ngày 25/11 tới.