Tạo đột phá cho phát triển văn hóa

Tham dự buổi làm việc có các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà; Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường; Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh; Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Vũ Hải Hà; Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng; Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sĩ Thanh; Đại diện các Uỷ ban, Văn phòng của Quốc hội; Văn phòng Chính phủ; các Bộ, Ban, Ngành, TP. Hà Nội.

Cùng dự có các Thứ trưởng: Tạ Quang Đông, Trịnh Thị Thuỷ, Đoàn Văn Việt, Hoàng Đạo Cương; Thủ trưởng các đơn vị trực thuộc Bộ.

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ đây là buổi làm việc nhằm rà soát lại các vấn đề về thể chế, chính sách pháp luật nhằm đáp ứng yêu cầu hoàn thiện, đồng bộ thể chế trong lĩnh vực văn hóa để triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, kết quả Hội thảo Văn hóa năm 2022 với chủ đề “Thể chế, chính sách và nguồn lực cho phát triển văn hóa” và công tác phối hợp chuẩn bị các nội dung được phân công tổ chức Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu lần thứ 9.

Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch đạt nhiều kết quả quan trọng

Báo cáo tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết: Trong thời gian qua, hoạt động của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Theo đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tích cực tham mưu cho Ban Bí thư, Bộ Chính trị và phối hợp với các cơ quan hữu quan của Đảng, Chính phủ tổ chức Hội nghị văn hóa toàn quốc vào ngày 24/11/2021. Hội nghị thành công trên nhiều phương diện, để lại nhiều dấu ấn tốt đẹp. Nhân dân, đội ngũ những người làm văn hóa phấn khởi, coi đây là động lực tiếp sức cho ngành văn hóa trong thời gian tới. Sau hơn một năm thực hiện 6 nhiệm vụ, 4 nhóm giải pháp mà Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã kết luận tại Hội nghị Văn hoá toàn quốc, nhờ quyết tâm vào cuộc, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhận thấy quá trình tổ chức thực hiện đã có sức lan tỏa, tạo hiệu ứng tích cực. Sau Hội nghị, 63/63 tỉnh, thành đều nghiêm túc triển khai và có kế hoạch, chương trình Nghị quyết để bổ sung thực hiện. Vì vậy, việc khắc phục, nâng cao nhận thức về văn hóa đã bước đầu có chiều sâu, đạt hiệu quả.

Trong công tác tổ chức sự kiện, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chủ động rà soát, tiếp tục tổ chức nhiều sự kiện Văn hóa, Thể thao và Du lịch mang tính chiều sâu, gắn với sự kiện chính trị quan trọng của đất nước, tạo nhiều dấu ấn. Điển hình trong năm 2022, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức thành công SEA Games 31 thành công trên nhiều phương diện. Đại hội Thể thao toàn quốc lần thứ IX được tổ chức với quy mô rộng nhất từ trước đến nay, nêu cao vai trò của thể thao quần chúng, tập trung phát triển thể thao thành tích cao. Ngành Thể thao thời gian qua cũng có nhiều chuyển động mạnh mẽ.

Đối với du lịch, sau 2 năm chịu tác động của đại dịch COVID-19, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tập trung xác định, cơ cấu và tham mưu, cùng với các ngành để triển khai nhiều hoạt động phát triển du lịch. Trong đó, xác định lấy du lịch nội địa làm bệ đỡ; tranh thủ các thị trường truyền thống để tiếp tục tạo khởi sắc cho du lịch Việt Nam. Số lượng khách du lịch quốc tế dù chưa đạt như kỳ vọng nhưng đã có đóng góp tích cực cho du lịch. Năm 2022 khép lại, du lịch Việt Nam đã hoàn thành chỉ tiêu về du lịch nội địa, đạt 101,3 triệu lượt khách; có đóng góp lớn cho kinh tế Việt Nam.

Bộ trưởng cho biết, kế thừa kết quả đạt được trong năm 2022, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tập trung vào tạo đột phá trong quá trình rà soát lại các vấn đề thể chế. Trong thời gian ngắn, với tư cách là cơ quan soạn thảo, Bộ đã trình Chính phủ và đã được Quốc hội thông qua 2 Luật là Luật Điện ảnh (sửa đổi) và Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi). Ngoài ra, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch còn phối hợp với các Bộ khác để soạn thảo 2 Luật và ban hành nhiều văn bản pháp luật theo thẩm quyền.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nêu rõ, để có những kết quả trên, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã xác định đúng, trúng trọng tâm để triển khai hành động. Bộ xác định phải quán triệt các Nghị quyết của Đảng, Nhà nước, Quốc hội và đặc biệt chú trọng khâu tổ chức thực hiện theo hướng phải chọn khâu, chọn điểm, lựa chọn nội dung để làm; huy động sức mạnh của tập thể. Việc xác định trúng và đúng chủ đề công tác năm để thực hiện đã cho thấy hiệu quả rõ rệt. Cụ thể trong năm đầu nhiệm kỳ 2021, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã xác định phải chủ động, tích cực tham mưu, triển khai thực hiện công tác về thể chế, chính sách theo đúng chủ đề năm đã xác định, qua đó tạo nhiều chuyển biến tích cực. Với năm 2022, chủ đề là Xây dựng môi trường văn hóa cơ sở và công tác tổ chức cán bộ, Bộ quán triệt bằng nhiều giải pháp đồng bộ là phải tăng cường xây dựng môi trường văn hóa cho đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ bám sát địa bàn, tổ chức tốt các hoạt động văn hóa cấp cơ sở. Hoạt động xây dựng môi trường văn hóa trong khu dân cư gắn với phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, được đẩy mạnh đã bước đầu mang lại hiệu quả. 

Tín hiệu tích cực còn đến khi các Ban, Bộ, ngành xác định xây dựng môi trường văn hóa không chỉ là trách nhiệm của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Minh chứng là xây dựng môi trường văn hóa trong cơ quan báo chí đã được Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức thực hiện. Môi trường văn hóa trong doanh nghiệp, văn hóa kinh doanh được Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Hiệp hội phát triển văn hóa doanh nghiệp Việt Nam tập trung triển khai. Từ đó, đã có nhiều doanh nghiệp đạt chuẩn về văn hóa, chấp hành nghiêm 2 yêu cầu là thượng tôn pháp luật và thể hiện trách nhiệm với xã hội. Qua đó, hạn chế được tiêu cực, sai phạm trong khối doanh nghiệp, để doanh nghiệp trở thành trái tim của nền kinh tế.

Với những kết quả đã đạt được, Bộ trưởng khẳng định năm 2023, cùng với tinh thần Đoàn kết - Kỷ cương - Nêu gương - Trách nhiệm, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tập trung rà soát lại và tiếp tục tổ chức thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, bước vào thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ của nhiệm kỳ mới, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và toàn ngành đều ý thức đầy đủ phải tập trung làm rõ những khó khăn, thách thức, tham mưu đúng và trúng cho lãnh đạo Đảng, Nhà nước; làm sâu sắc hơn quan điểm văn hóa phải dựa trên nhân dân là chủ thể sáng tạo. Đội ngũ văn nghệ sĩ giữ vai trò quan trọng, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, điều hành của Nhà nước.

Trên tinh thần đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ngay từ đầu nhiệm kỳ đã ban hành nhiều chương trình, kế hoạch công tác nhằm triển khai có hiệu quả Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Nghị quyết của Quốc hội, các Nghị định của Chính phủ đã ban hành trên lĩnh vực này nhằm đóng góp thiết thực nhất vào sự phát triển của đất nước. Theo đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã hệ thống lại toàn bộ quan điểm, Nghị quyết của Đảng từ trước đến nay để làm sâu sắc hơn về mặt nhận thức; thấy rõ hơn tầm quan trọng của các giải pháp phát triển lĩnh vực Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Cùng với đó, xem xét kỹ lưỡng các cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý để tiếp tục tham mưu, đề xuất và triển khai thực hiện một cách nghiêm túc, có hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tập trung rà soát lại để kịp thời tham mưu cho Chính phủ, báo cáo với Quốc hội và bám sát Nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch xây dựng luật, pháp lệnh các nhiệm kỳ để kịp thời tham mưu và rà soát lại những công việc liên quan đến việc hoàn thiện thể chế.

Trong công tác tổ chức sự kiện, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tiếp tục tổ chức tốt các sự kiện Văn hóa, Thể thao và Du lịch cấp quốc gia và khu vực, tạo điểm nhấn; gắn với đó là phát triển môi trường văn hóa cơ sở; đẩy mạnh ban hành hương ước, quy ước, lấy địa bàn dân cư làm trọng tâm, trọng điểm để triển khai các hoạt động. Nhờ sự quyết liệt trong công tác tổ chức thực hiện, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã nhận được nhiều hơn sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước mà trực tiếp là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước, sự đồng hành chung của nhân dân.

Ngoài những giải pháp nêu trên, nhằm giúp ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch khơi thông điểm nghẽn, phát triển bền vững, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng để xuất Quốc hội tiếp tục rà soát công tác xây dựng luật, pháp lệnh về lĩnh vực Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Trong đó, có thêm các quy định theo hướng tăng cường ưu đãi để tăng cơ hội huy động các nguồn lực xã hội. Chẳng hạn, xem xét lại một số quy định về thuế, thu nhập doanh nghiệp để khuyến khích bổ sung các khoản chi tài trợ cho văn hóa, thể thao, tăng cường nguồn lực xã hội hóa.

Đặc biệt, một trong những vấn đề Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng đặc biệt quan tâm là đề nghị các cấp có thẩm quyền nhanh chóng hoàn thiện, ban hành Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa. Bộ trưởng thông tin, hiện Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã cơ bản hoàn thiện việc xây dựng chương trình và đang lấy ý kiến của các Bộ, ngành. Để nâng cao hiệu quả trong công tác xây dựng chương trình, Bộ trưởng đề xuất Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ có ý kiến chỉ đạo để các Ủy ban của Quốc hội cùng đồng hành, cho ý kiến, giúp chương trình sớm ban hành và đi vào thực tiễn.

Văn hóa “dẫn đường” cho sự đổi mới, vượt qua mọi khó khăn

Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà khẳng định với vai trò là “nền tảng tinh thần của xã hội”, trong mọi giai đoạn phát triển của đất nước, văn hóa đều mang sứ mệnh cao cả, “dẫn đường” cho sự đổi mới, vượt qua mọi khó khăn.

Phó Thủ tướng cho biết hiện Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang triển khai các giải pháp thúc đẩy sự phát triển của du lịch sau đại dịch; khẩn trương xây dựng Chương trình tổng thể mục tiêu quốc gia về chấn hưng, phát triển văn hoá, xây dựng con người Việt Nam cho giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến năm 2045; lựa chọn các nhiệm vụ, dự án, vấn đề cấp bách cần ưu tiên triển khai trong lĩnh thể thao, văn học, nghệ thuật, di sản, môi trường văn hóa...

Phó Thủ tướng cũng nêu đặc thù hoạt động văn hóa, nghệ thuật mang tính sáng tạo, khó lượng hóa, đánh giá nên khuôn khổ hành lang pháp lý, thể chế trong lĩnh vực này vừa thiếu, vừa vướng mắc cả ở các luật chuyên ngành cũng như các luật liên quan đến đầu tư, đầu tư công, đất đai, thuế… Vì vậy, bên cạnh việc sửa đổi, bổ sung các luật chuyên ngành, Phó Thủ tướng đề nghị Quốc hội xem xét ban hành nghị quyết để giải quyết những vướng mắc trong phân cấp quản lý, đầu tư, phát triển hạ tầng thể thao, du lịch, văn hóa, nghệ thuật, điện ảnh…

Bên cạnh đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cần tiếp tục chủ trì, phối hợp với các bộ, ban, ngành, địa phương, huy động sự tham gia các tổ chức, đội ngũ nhân sỹ, trí thức, các nhà văn hóa để xây dựng, đề xuất các giải pháp chấn hưng, phát triển văn hoá, xây dựng con người Việt Nam.

Đóng góp vào nội dung Hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu sắp diễn ra tại Việt Nam, Phó Thủ tướng cho rằng đây là cơ hội để các nghị sĩ trẻ thảo luận những vấn đề về tương lai của thế giới như biến đổi khí hậu, tài nguyên nước, an ninh lương thực, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn…; những thách thức mà văn hóa phải vượt qua để bước vào giai đoạn phát triển mới, đóng vai trò quyết định trong xây dựng đạo đức, chuẩn mực ứng xử với tự nhiên, xây dựng văn minh sinh thái; những khuyến nghị về phát triển đối với Việt Nam; quảng bá văn hóa, đất nước, con người, thiên nhiên Việt Nam đến bạn bè quốc tế…

Tại Hội nghị, các đại biểu đã chia sẻ những nội dung về mặt thể chế,  chính sách pháp luật để giải quyết những “nút thắt”, tạo hành lang pháp lý thúc đẩy phát triển lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch; nguồn lực để phát triển văn hóa; công tác phối hợp tổ chức hội nghị Nghị sĩ trẻ toàn cầu lần thứ 9…

Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện thể chế, tạo bước đột phá cho văn hoá phát triển

Phát biểu kết luận, buổi làm việc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá trong thời gian qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, nhất là trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều biến động cùng với những tác động của đại dịch COVID-19. Trong đó, lĩnh vực VHTTDL chịu ảnh hưởng nhiều nhất. Nhưng vượt qua mọi khó khăn, ngành đã vươn lên, đạt được nhiều thành tích quan trọng.

Trong những thời điểm đại dịch bủa vây, ngành đã có nhiều sáng tạo, làm tươi mới không khí với nhiều chương trình nghệ thuật online, nhà hát truyền hình đáp ứng được nhu cầu hưởng thụ, thưởng thức văn hoá, nghệ thuật của công chúng; các hoạt động lễ hội được tổ chức phong phú và đây cũng là mùa lễ hội được đánh giá là ít vi phạm nhất. Bộ cũng đã chủ động, sáng tạo tổ chức Hội nghị triển khai công tác năm với chủ đề Năm văn hoá cơ sở và công tác tổ chức cán bộ trên quê hương Bác, phối hợp tổ chức Hội thảo văn hoá để hoàn thiện về thể chế, chính sách cho phát triển văn hoá, tại Bắc Ninh.

Trên lĩnh vực Thể thao, Bộ đã phối hợp với các Bộ, Ban, Ngành, địa phương tổ chức thành công SEA Games 31 được bạn bè quốc tế đánh giá cao và nay lại đang tích cực chuẩn bị cho SEA Games 32, tổ chức tại Campuchia. Bộ cũng đã tổ chức thành công Đại hội Thể thao toàn quốc lần thứ IX; phong trào thể thao quần chúng ngày càng được đẩy mạnh. 

Trong lĩnh vực Du lịch, Bộ đã tham mưu, chủ động đề xuất nhiều giải pháp để phục hồi phát triển du lịch đóng góp vào sự phục hồi, phát triển chung của kinh tế - xã hội cả nước sau đại dịch. Du lịch Việt Nam đã có nhiều khởi sắc, nhất là sự tăng trưởng mạnh của khách nội địa.

Chủ tịch Quốc hội cũng đánh giá trong thời gian qua, ngành đã có nhiều chuyển biến trong đó đáng chú ý là chuyển từ tư duy làm văn hoá sang quản lý nhà nước về văn hoá để kiến tạo cho việc chấn hưng, phát triển văn hoá.

Về công tác xây dựng thể chế, Chủ tịch Quốc hội đánh giá cao việc Bộ đã hoàn thiện việc soạn thảo sửa đổi bổ sung Luật Điện ảnh, Luật phòng chống bạo lực gia đình với nhiều điểm mới, tiến bộ hơn nhiều luật cũ. Bộ cũng đã phối hợp với các Bộ, ngành hoàn thiện việc xây dựng các Bộ luật khác như Luật sở hữu trí tuệ…

Để văn hoá phát huy sức mạnh, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cần tiếp tục chủ động đề xuất trình Chính phủ, Quốc hội hoàn thiện về thể chế. Trong lĩnh vực văn hoá, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, để thực hiện Kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hoá toàn quốc năm 2021 và kết quả Hội thảo Văn hoá do Quốc hội tổ chức tại tỉnh Bắc Ninh năm 2022, cần tiếp tục rà soát, có thể bổ sung thêm một số nhiệm vụ lập pháp ngoài Kế hoạch số 81. Bên cạnh đó, một số lĩnh vực trước đây dự kiến xây dựng pháp lệnh nhưng trong tình hình hiện nay cần thiết phải điều chỉnh bằng luật hay lĩnh vực chưa có pháp luật điều chỉnh (như văn học)... cũng cần được rà soát thật kỹ lưỡng.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Bộ chủ động đề xuất sửa đổi Luật trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ theo hướng, những Luật đã ban hành lâu đến nay chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn, còn phát sinh vướng mắc như Luật di sản văn hóa hay Luật quảng cáo thì trình và đưa vào chương trình xây dựng pháp lệnh của Quốc hội năm 2024. Bộ cũng cần nghiên cứu, đề xuất một số dự án Luật mới để Quốc hội xem xét chẳng hạn như với Luật bản quyền tác giả có thể tách ra từ Luật sở hữu trí tuệ hay không… Ngoài ra Bộ cũng cần nghiên cứu, đề xuất các nội dung liên quan đến lĩnh vực của Bộ trong một số bộ luật khác như Luật thuế, Luật đầu tư, Luật xuất nhập cảnh…  

Bên cạnh đó, cần khẩn trương xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa, xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phát triển văn hoá ngang tầm chính trị, kinh tế; bảo đảm phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ tại Nghị quyết Đại hội XIII và các Nghị quyết, Kết luận của Đảng về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021 và kết luận của lãnh đạo Quốc hội tại Hội thảo Văn hóa năm 2022. Triển khai xây dựng văn hoá, con người Việt Nam nhằm chào mừng 100 năm thành lập Đảng, 100 năm thành lập nước; phối hợp với các Bộ, ngành xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hoá, gia đình trong thời kỳ mới; chủ động tham mưu cho Chính phủ, Quốc hội các giải pháp đặc thù phát triển toàn diện các lĩnh vực Văn hóa, Thể thao và Du lịch…

Về Hội nghị nghị sĩ trẻ toàn cầu lần thứ 9, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh ý nghĩa, tầm quan trọng việc Quốc hội đăng cai tổ chức sự kiện này và nêu rõ, Hội nghị sẽ có 3 phiên chuyên đề về Chuyển đổi số; Khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo; Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa và con người trong phát triển bền vững. Trong đó, phiên chuyên đề thứ 3 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa và con người trong phát triển bền vững” liên quan trực tiếp đến lĩnh vực quản lý của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nghiên cứu, chuẩn bị kỹ lưỡng về nội dung được phân công, đặc biệt chú ý đến tính kết nối giữa các chủ đề chuyển đổi số, khởi nghiệp và đổi mới, sáng tạo và bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá, con người trong phát triển bền vững. Đồng thời chuẩn bị kỹ lưỡng các hoạt động tổ chức tuần văn hóa Việt Nam gồm: Liên hoan nghệ thuật, triển lãm ảnh, trình chiếu phim trong chuyến thăm tới một số nước Mỹ Latinh của Chủ tịch Quốc hội…