Xây dựng hệ thống giáo dục linh hoạt, tự cường hơn

Phiên khai mạc có sự tham dự của Bộ trưởng Giáo dục, đại diện phụ trách giáo dục của các nước ASEAN; đại diện Ban Thư ký ASEAN, Ban Thư ký Tổ chức bộ trưởng giáo dục các nước Đông Nam Á (SEAMEO) và Giám đốc Mạng lưới các trường đại học Đông Nam Á (AUN).

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nêu rõ, sau 2 năm đại dịch COVID-19, trường học ở hầu hết các nước trên thế giới đã mở cửa trở lại. Nhưng việc mở cửa trường học trở lại thôi là chưa đủ, mà câu hỏi, mục tiêu đặt ra đối với ngành giáo dục là cần được tái thiết lại với những chuẩn mực mới để tăng cường khả năng thích ứng trước những thay đổi, cùng những thách thức khó lường trong tương lai.

Điều này được thể hiện qua chủ đề của Hội nghị Bộ trưởng Giáo dục các nước ASEAN lần thứ 12: Nỗ lực chung nhằm tái định hình việc học và tăng cường khả năng thích ứng của hệ thống giáo dục khu vực ASEAN và hơn thế nữa trong bối cảnh mới.

Phó Thủ tướng khẳng định, cũng như các nước, Việt Nam luôn coi giáo dục là quốc sách hàng đầu, dành 20% ngân sách Nhà nước cho giáo dục. Đây chính là chìa khóa của thành công, có vai trò mang tính quyết định trong phát triển kinh tế-xã hội của một đất nước, mà trực tiếp là phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của tường quốc gia và cả khu vực.

Điều này càng trở nên quan trọng đối với sự phát triển thịnh vượng của khu vực ASEAN, hiện có quy mô kinh tế đứng thứ 5 trên thế giới và được kỳ vọng trở thành khu vực kinh tế lớn thứ 4 thế giới vào năm 2050. Với dân số 680 triệu người, các nước ASEAN có lợi thế về lực lượng lao động quy mô lớn, chỉ sau Ấn Độ và Trung Quốc. Đặc biệt, nhóm dân số trẻ chiếm khoảng 1/3 dân số cả ASEAN, đông đảo nhất từ trước đến nay, hứa hẹn đóng góp rất quan trọng vào hợp tác, phát triển và vào sự thịnh vượng chung của khu vực.

Do vậy, giáo dục luôn được xác định là ưu tiên hàng đầu của các quốc gia thành viên ASEAN và cũng là ưu tiên của Cộng đồng ASEAN; và là một trong 3 mục tiêu được ghi trong Hiến chương ASEAN. Trong điều kiện thế giới đang thay đổi nhanh chóng, ASEAN đã xác định lấy con người là trung tâm của quá trình phát triển, bởi xét đến cùng thì tăng trưởng, phát triển kinh tế-xã hội… là để phát triển con người và vì con người, vì một cuộc sống tốt đẹp hơn, hạnh phúc hơn của từng người và mọi người.

Theo Phó Thủ tướng, trong 2 năm qua, đại dịch COVID-19 đã ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống xã hội tại mọi quốc gia, trong đó có giáo dục, gây ra cuộc khủng hoảng học tập trên toàn cầu và làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng giữa các trẻ em.

Ở các nước ASEAN, trong thời gian 2 năm qua, hoạt động học tập của ít nhất 140 triệu trẻ em và thanh thiếu niên bị ảnh hưởng do trường học đóng cửa, có đến 35 triệu học sinh đã không được đến trường liên tục trong gần 2 năm học vừa qua. Việc các trường học phải đóng cửa trung bình 136 ngày trong 18 tháng qua, tính đến tháng 5/2022, đã tác động rất tiêu cực đến thể chất, tinh thần và hoạt động học tập của học sinh. Những ảnh hưởng của đại dịch đến hoạt động học tập của học sinh ngày càng rõ rệt.

"Hậu quả sẽ trở nên nghiêm trọng nếu chúng ta không cùng nhau hành động, hành động mạnh mẽ hơn và hành động ngay bây giờ", Phó Thủ tướng nhấn mạnh và tin tưởng những người đứng đầu ngành giáo dục các nước ASEAN sẽ cùng nhau xây dựng và thực thi những chính sách giáo dục đúng đắn, hiệu quả. Trước mắt là để khôi phục và duy trì tính liên tục của hoạt động học tập. Sau đó, trong trung và dài hạn, từng quốc gia và cả Cộng đồng ASEAN có thể ứng phó với những thách thức tương lai có thể ảnh hưởng nghiêm trọng và sự gián đoạn học tập trong tương lai bằng cách xây dựng hệ thống giáo dục linh hoạt và tự cường hơn.

Chính phủ Việt Nam sẽ ủng hộ và tạo điều kiện tối đa để Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Việt Nam chủ trì với các bộ ngành, địa phương, thúc đẩy việc thực hiện các hành động được thống nhất tại hội nghị này, phù hợp với tinh thần của Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và các mục tiêu của Cộng đồng Văn hóa Xã hội ASEAN đến năm 2025 góp phần để Việt Nam và ASEAN hoàn thành các Mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030 của Liên Hợp Quốc.

Tại Hội nghị Bộ trưởng Giáo dục ASEAN lần thứ 12, bộ trưởng các nước thành viên ASEAN tập trung trao đổi về tình hình giáo dục và đào tạo của mỗi nước, chia sẻ các bài học thực tiễn, kinh nghiệm và tìm kiếm giải pháp hợp tác, hướng tới phát triển giáo dục bền vững của mỗi quốc gia, đặc biệt là trong bối cảnh hậu đại dịch COVID-19. Hội nghị cũng cập nhật tình hình triển khai các hoạt động trong khuôn khổ Kế hoạch hành động giáo dục ASEAN giai đoạn 2021-2025 và thảo luận các vấn đề khác.

Hội nghị thống nhất về sự cần thiết của việc mở cửa trường học trở lại an toàn và duy trì việc mở cửa các trường học, khắc phục tình trạng hao hụt kiến thức và gia tăng khả năng thích ứng cho hệ thống giáo dục trong ASEAN và các quốc gia thành viên trước đại dịch, thảm họa và tình huống khẩn cấp trong tương lai. Nhu cầu chuyển đổi số các hệ thống giáo dục trong ASEAN, cùng sự cần thiết của việc đảm bảo sức khỏe tinh thần và phúc lợi cho các bên liên quan trọng nền giáo dục toàn ASEAN cũng được nhấn mạnh tại hội nghị.

Dự kiến trong nhiệm kỳ Chủ tịch, Bộ GD&ĐT Việt Nam tập trung triển khai thúc đẩy, việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe tinh thần của người học; tăng cường giáo dục về bảo vệ môi trường, biến đổi khí hậu; bảo đảm việc tiếp cận giáo dục công bằng và có chất lượng cho người học, đặc biệt là nhóm yếu thế; thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện và đảm bảo toàn không gian mạng cho người học; đổi mới sáng tạo trong giáo dục đại học nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội.

Hội nghị Bộ trưởng Giáo dục ASEAN lần thứ 12 sẽ thông qua Tuyên bố chung với nhiều điểm quan trọng.

Sau Hội nghị Bộ trưởng Giáo dục ASEAN lần thứ 12, trong ngày 14/10 sẽ diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Giáo dục ASEAN+3 (với các đối tác Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc) lần thứ 6 và Hội nghị thượng đỉnh Bộ trưởng Giáo dục Đông Á ASEAN-EAS (gồm các nước ASEAN+3 và các đối tác Mỹ, Australia, New Zealand, Nga, Ấn Độ) lần thứ 6.